Nguy cơ nhiều dịch bệnh gia tăng dịp cuối năm

Bệnh nhi mắc cúm A điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Ảnh: Thanh Sơn

Dịch bệnh truyền nhiễm diễn biến phức tạp

Bộ Y tế cho biết tình hình dịch bệnh truyền nhiễm đang diễn biến phức tạp trên cả nước. Thời tiết chuyển mùa cùng tác động của biến đổi khí hậu tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều tác nhân gây bệnh, đặc biệt là nhóm bệnh đường hô hấp và tiêu hóa, phát triển và lây lan nhanh.

Đáng chú ý, dịch bệnh sốt xuất huyết, tay chân miệng tăng mạnh trong tháng 10, trong khi Covid-19 và cúm mùa vẫn lưu hành, khiến Bộ Y tế lo ngại nguy cơ dịch chồng dịch bùng phát vào mùa Thu - Đông.

Trong số các bệnh đang lưu hành, sốt xuất huyết được đánh giá là đáng lo ngại nhất. Riêng tháng 10, cả nước ghi nhận hơn 24.250 ca mắc mới, trong đó 6 trường hợp tử vong. Từ tháng 12/2024 đến nay, tổng số ca đã vượt 110.500, với 23 người tử vong – tăng gần 17% so với cùng kỳ năm trước.

Tại TP Hồ Chí Minh, dịch có xu hướng lan rộng khi chỉ trong một tuần đã phát sinh thêm hơn 2.200 ca, nâng tổng số ca mắc từ đầu năm lên 48.000. Các huyện Bắc Tân Uyên, Bàu Bàng (Bình Dương) và Cần Giờ (TP Hồ Chí Minh) nằm trong nhóm có tỉ lệ mắc cao nhất cả nước.

TP Hà Nội cũng ghi nhận gần 4.000 ca sốt xuất huyết từ đầu năm, dự báo dịch sẽ tiếp tục tăng theo chu kỳ hàng năm.

Trong bối cảnh mưa bão và ngập úng đang xảy ra ở nhiều địa phương dịp cuối năm, Bộ Y tế cảnh báo nguy cơ sốt xuất huyết Dengue bùng phát trở lại, khi nước đọng tạo điều kiện cho muỗi sinh sôi và làm tăng nguy cơ lây lan bệnh.

Ngoài sốt xuất huyết, những ngày qua, Việt Nam ghi nhận số ca mắc cúm, đặc biệt cúm A tăng nhanh. Bộ Y tế cảnh báo nhiều biến thể virus cúm cùng lưu hành, thời tiết lạnh, mật độ dân cư cao, gia tăng di chuyển và tụ điểm đông người dịp lễ hội cuối năm làm nguy cơ bùng dịch tăng cao.

Theo thống kê của Bộ Y tế, những năm gần đây luôn ghi nhận khoảng 300.000 đến 500.000 trường hợp mắc bệnh viêm đường hô hấp cấp hàng năm. Trong năm 2025, số mắc giảm ở những tháng giữa năm và có xu hướng tăng trở lại trong 3 tháng gần đây với khoảng 8.500 - 11.000 trường hợp/tháng.

Từ đầu năm đến nay, cả nước có hơn 132.000 ca cúm mùa, 3 ca tử vong, giảm 54,8% số mắc và giảm một nửa số tử vong so với cùng kỳ 2024. Các chủng cúm lưu hành chủ yếu gồm A/H1N1, A/H3N2 và cúm B. Tuy nhiên, đến thời điểm này chưa ghi nhận thay đổi độc lực của virus cúm.

Chủ động kiểm soát và phòng dịch

Các chuyên gia nhận định, dịch cúm đang gia tăng trên phạm vi toàn cầu, nhất là ở khu vực Bắc bán cầu khi nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam, ghi nhận các hội chứng nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do cúm tăng cao, gia tăng đáng kể số ca nhập viện do biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong, đặc biệt ở nhóm trẻ em và người cao tuổi, có bệnh nền.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương ghi nhận số ca cúm mùa, đặc biệt là cúm A tăng mạnh từ đầu tháng 10 với 3.726 trường hợp đến khám và 479 trẻ phải nhập viện. Chỉ trong tuần đầu tháng 11, bệnh viện ghi nhận hơn 1.500 ca dương tính, số ca mắc trong tăng khoảng 101% so với mức trung bình mỗi tuần từ đầu tháng 10 đến tuần đầu tháng 11, trong đó trên 150 trẻ phải nhập viện vì biến chứng như viêm phổi, viêm tai giữa hoặc co giật do sốt cao.

Không chỉ trẻ em, người lớn, đặc biệt là người cao tuổi, có bệnh nền cũng chịu gánh nặng lớn từ cúm gây ra. Theo thống kê, hiện nay nhiều người cao tuổi có bệnh nền nhập viện trong tình trạng nặng vì nhầm giữa cảm lạnh và cúm, tự ý dùng kháng sinh và đi khám muộn, khiến nguy cơ biến chứng tăng cao.

Trước diễn biến gia tăng các ca cúm A trong thời điểm giao mùa, việc phòng bệnh, đặc biệt bằng tiêm vắc xin cúm, là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình.

Bác sĩ Nguyễn Nguyên Huyền, Giám đốc Trung tâm Phòng chống dịch, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương nhấn mạnh, hiện nay, thời tiết giao mùa, nhiệt độ thay đổi thất thường là điều kiện thuận lợi để virus cúm A lây lan mạnh trong cộng đồng. Tiêm vắc xin phòng cúm hằng năm là biện pháp đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả giúp bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh và tránh các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền.

Theo bác sĩ Huyền, người dân nên chủ động tiêm phòng cúm cho bản thân và con em mình, nhất là trong thời điểm dịch bệnh gia tăng. Bên cạnh đó, cần giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người và cách ly người bệnh để hạn chế lây lan trong gia đình và trường học.

Các chuyên gia y tế cũng nhận định nguy cơ năm nay có thể cao hơn do nhu cầu di chuyển, giao thương, du lịch cuối năm tăng mạnh, đặc biệt tại các điểm du lịch, lễ hội đông người, nơi tiếp xúc gần diễn ra thường xuyên. Các hoạt động mua sắm, sự kiện cuối năm, tụ tập trong không gian kín càng làm tăng tốc độ lây lan của cúm trong cộng đồng nếu không được kiểm soát tốt.

Trước bối cảnh này, Bộ Y tế yêu cầu các địa phương chủ động kiểm soát dịch, giám sát chặt chẽ tại cửa khẩu, cơ sở y tế và cộng đồng, khoanh vùng, xử lý triệt để các ổ dịch ngay từ ca bệnh đầu tiên. Bộ cũng khuyến cáo người dân chủ động phòng bệnh, đặc biệt là đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ.

Ngành Y tế cũng được yêu cầu tăng cường giám sát, đánh giá nguy cơ, phát hiện sớm và xử lý triệt để các ổ dịch. Các bệnh viện, trung tâm y tế phải đảm bảo trực cấp cứu, sẵn sàng thu dung và điều trị bệnh nhân khi có dịch xảy ra.

Ngoài ra, các địa phương cũng được yêu cầu chủ động bố trí nguồn lực, dự trữ thuốc, hóa chất, vật tư y tế và báo cáo kế hoạch dự trữ năm 2026 để sẵn sàng ứng phó khi có dịch bệnh phát sinh.