Hóa đơn điện tử cho hộ kinh doanh cần một hạ tầng số bền vững

Không thể phủ nhận những tín hiệu tích cực bước đầu khi nhiều hộ kinh doanh đã chủ động phối hợp với cơ quan thuế để làm quen với công nghệ mới, trong khi ngành thuế cơ sở cũng duy trì các tổ hỗ trợ trực tiếp, kể cả cuối tuần.

Tuy nhiên, sau “thành công ban đầu” là một hạ tầng số còn nhiều mảnh ghép chưa đồng bộ, từ phần mềm quản lý bán hàng không tích hợp chuẩn, đến quy trình xử lý dữ liệu chưa liền mạch giữa các khâu quản lý thuế.

Thực tế cho thấy, nhiều hộ kinh doanh nhỏ hiện nay vẫn phải thực hiện thủ công một phần quy trình: từ lưu trữ chứng từ, kê khai dữ liệu, đến báo cáo tình hình tồn kho, trong khi hệ thống thuế vẫn chưa có cổng giao tiếp mở, dễ dùng và thống nhất trên toàn quốc.

Điều này đặt ra một yêu cầu cấp bách về việc thiết kế lại toàn bộ kiến trúc dữ liệu ngành thuế, với hộ kinh doanh cá thể là một phân hệ riêng, có logic quản lý và công cụ phù hợp với đặc thù kinh doanh nhỏ, không có phòng kế toán chuyên trách.

Hóa đơn điện tử không chỉ là một công cụ kỹ thuật, mà còn là điểm khởi đầu cho một quá trình thay đổi tư duy quản lý, thay đổi cách Nhà nước kết nối và kiểm soát dữ liệu kinh tế.

Nếu trước đây hộ kinh doanh là một khu vực khó nắm, khó quản, thì nay, với nền tảng số, họ có thể trở thành một phần trong hệ thống kinh tế chính quy, được hỗ trợ về tín dụng, được tiếp cận chuỗi cung ứng và thậm chí là mở rộng mô hình kinh doanh nhờ dữ liệu minh bạch.

Chính vì vậy, các hộ kinh doanh cần được hỗ trợ để “chuyển hóa” từ mô hình cũ sang mô hình mới. Họ cần sự đồng hành, không chỉ từ cơ quan thuế, mà còn từ các đơn vị công nghệ, các hội ngành nghề, các chương trình hỗ trợ từ chính quyền địa phương - như một phần trong hệ sinh thái phát triển kinh tế số toàn diện.

Nói cách khác, nếu muốn hóa đơn điện tử trở thành nền tảng quản trị bền vững cho khu vực kinh tế hộ, chúng ta cần một hạ tầng số được “may đo” thay vì “sao chép” từ doanh nghiệp lớn.

Hạ tầng đó không chỉ gồm phần mềm, máy móc, mà còn là chuẩn dữ liệu thống nhất, cổng kết nối mở, các quy trình xử lý rõ ràng cho các tình huống phổ biến như đổi trả hàng, chênh lệch thuế suất hay các hình thức thanh toán linh hoạt như COD, chuyển khoản, ví điện tử.

Bên cạnh đó, cơ chế đồng bộ dữ liệu giữa ngành thuế với các hệ thống thanh toán, ngân hàng, bảo hiểm xã hội, thậm chí với sàn thương mại điện tử cũng cần được chuẩn hóa và thực thi sớm.

Chỉ khi dữ liệu được liên thông, xử lý thống nhất theo thời gian thực, thì hộ kinh doanh mới thực sự được giảm gánh nặng hành chính và đây mới chính là đích đến mà cải cách số hóa đang hướng tới.