Đề xuất hoãn xuất cảnh với người sử dụng lao động trốn đóng BHXH từ 1 năm trở lên

Sáng ngày 17/8, tiếp tục chương trình phiên họp 25, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến Dự án Luật BHXH sửa đổi.

Một trong những vấn đề mới là dự thảo luật đã bổ sung quy định quản lý thu, đóng BHXH nhằm xử lý tình trạng trốn đóng BHXH. Nội dung này được quy định từ Điều 36 đến Điều 44 trong dự thảo luật.

Bổ sung nhiều chế tài xử lý trốn đóng BHXH

Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho hay, dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) bổ sung quy định trách nhiệm của các cơ quan trong xác định và quản lý đối tượng thuộc diện tham gia BHXH, đồng thời, sửa đổi, bổ sung nhiều biện pháp xử lý, chế tài xử lý tình trạng trốn đóng BHXH.

Các chế tài được đề xuất, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, là quy định nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền trốn đóng (như lĩnh vực thuế); quyết định ngừng sử dụng hóa đơn đối với người sử dụng lao động trốn đóng BHXH từ 06 tháng trở lên; quyết định hoãn xuất cảnh đối với người sử dụng lao động trốn đóng BHXH từ 12 tháng trở lên.

Ngoài ra, cơ quan BHXH có thể kiến nghị khởi tố đối với trường hợp có dấu hiệu phạm tội trốn đóng BHXH theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Để đảm bảo quyền lợi của người lao động, dự thảo luật đã bổ sung trách nhiệm của người sử dụng lao động phải bồi thường cho người lao động nếu không tham gia hoặc tham gia BHXH bắt buộc không đầy đủ, kịp thời mà gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung.

Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung. Ảnh: P.Thắng

Từ thực tiễn, thời gian qua, cơ quan BHXH và các cơ quan liên quan đã có nhiều cố gắng, thực hiện nhiều giải pháp nhằm hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH và cũng đã có những chuyển biến tích cực nhất định.

“Tuy nhiên, vẫn phải thừa nhận một thực trạng là tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH vẫn còn diễn ra ở nhiều doanh nghiệp, địa phương, bình quân trên 10.000 tỷ đồng/năm”, tờ trình của Chính phủ thông tin.

Đặc biệt, Bộ trưởng Dung cho biết vẫn còn tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH diễn ra thời gian dài dẫn đến tình trạng khó có khả năng thu hồi, ảnh hưởng tới việc giải quyết chế độ BHXH của người lao động.

Nhận định có nhiều nguyên nhân của thực trạng này, theo Bộ trưởng Lao động, trong đó có việc chưa xác định, quản lý chặt chẽ đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, các giải pháp, biện pháp xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH vẫn chưa đạt được hiệu quả như kỳ vọng. 

Cần cân nhắc, đánh giá tác động kỹ lưỡng

Thẩm tra nội dung này, Thường trực Ủy ban Xã hội thống nhất quy định về hành vi trốn đóng BHXH bắt buộc tại một điều luật để bảo đảm thống nhất với quy định của Bộ luật Hình sự.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ nghiên cứu, xem xét nhiều vấn đề.

Cụ thể, với người có nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc nhưng không thể đóng đúng thời hạn quy định do trở ngại khách quan hoặc bất khả kháng, cơ quan thẩm tra cho rằng cần cân nhắc không xác định trường hợp này là trốn đóng BHXH bắt buộc.

Dự thảo đã bỏ hành vi chậm đóng, Luật Quản lý thuế cũng có quy định về xử lý đối với việc chậm nộp thuế. Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị Chính phủ làm rõ lý do và đánh giá tác động kỹ lưỡng của việc bỏ quy định chậm đóng BHXH bắt buộc.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến Dự án Luật BHXH sửa đổi. Ảnh: P.Thắng

Về xử lý vi phạm về trốn đóng bảo hiểm xã hội, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ quy định “còn phải nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền trốn đóng” tại khoản 1 là tiền gì, có phải là tiền phạt trốn đóng BHXH hội bắt buộc hay không?

“Nếu là tiền phạt, cần rà soát để bảo đảm tính thống nhất với Luật Xử lý vi phạm hành chính và làm rõ số tiền này nộp vào ngân sách Nhà nước hay vào Quỹ bảo hiểm xã hội”, theo ý kiến của cơ quan thẩm tra.

Ủy ban Xã hội cũng đề nghị cân nhắc việc “ngừng sử dụng hóa đơn đối với người sử dụng lao động trốn đóng bảo hiểm xã hội từ 6 tháng trở lên”, vì đây là vấn đề liên quan tới toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Theo quan điểm của cơ quan thẩm tra, nếu không được sử dụng hóa đơn, doanh nghiệp có thể phải ngừng hoạt động, ảnh hưởng đến đời sống của người lao động.

Về quy định “Cơ quan có thẩm quyền quyết định hoãn xuất cảnh đối với người đại diện theo pháp luật, người được ủy quyền thực hiện quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của người sử dụng lao động trốn đóng BHXH từ 12 tháng trở lên”, Ủy ban Xã hội cũng nhấn mạnh cần cân nhắc kỹ.

“Đây là vấn đề liên quan đến quyền con người, quyền công dân, Luật hiện hành quy định bị xử phạt hành chính”, theo Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh.

Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam cũng có quy định sẽ áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đối với người đại diện cho tổ chức đang bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính mà bỏ trốn.

“Trường hợp này khi chưa có quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với người trốn đóng BHXH bắt buộc mà đã quy định tạm hoãn xuất cảnh thì cần phải cân nhắc kỹ”, cơ quan thẩm tra nêu quan điểm.