Quảng Nam xây dựng chính sách chuyển đổi nghề cho ngư dân

Ngư dân mong nhà nước hỗ trợ

Tỉnh Quảng Nam hiện có khoảng 122 tàu lưới kéo (giã cào) được Chi cục Thủy sản Quảng Nam cấp phép trước đây. Từ 10 năm trước, ngành chức năng đã dừng cấp phép mới cho các tàu hành nghề giã cào, nhưng thực tế không ít ngư dân đã mua tàu giã cào ở Quảng Ngãi về đánh bắt hải sản không phép.

Những tàu giã cào được cấp phép đều có chiều dài từ 12m đến dưới 15m, theo quy định của Luật Thủy sản, các tàu này phải đánh bắt hải sản ở tuyến lộng, nhưng vẫn lén lút đánh bắt ở vùng biển ven bờ, dù không ít lần bị ngành thủy sản lập biên bản xử phạt.

Nghề giã cào, nhất là giã cào đôi hành nghề bằng cách thả ngư lưới cụ xuống đáy biển rồi nổ máy cho tàu kéo lưới đi. Do phạm vi của lưới bao gồm cả tầng đáy, tầng mặt nên hải sản to nhỏ đều bị thâu tóm, san hô bị phá vỡ, hệ sinh thái ven biển bị bức hại.

Chủ tịch UBND xã đảo Tam Hải, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam Nguyễn Tấn Hùng cho biết, trên địa bàn có hàng trăm hộ dân đánh bắt cá nhỏ. Nhưng tình trạng tàu giã cào hoạt động trái tuyến đã khiến môi trường biển gần bờ bị hủy hoại, tận diệt nguồn lợi hải sản, lại còn phá hỏng ngư lưới cụ của những thuyền công suất nhỏ, ảnh hưởng đến mưu sinh của ngư dân.

Tại buổi đối thoại trực tuyến với Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cuối năm 2024, ngư dân cho biết, dù nhận thức được nguy hại tàn phá của nghề nhưng chưa thể chuyển sang nghề khai thác hải sản khác thân thiện hơn vì không đủ vốn.

“Chỉ riêng mua ngư lưới cụ cho nghề lưới vây, lưới chụp, lưới rê đều phải tốn hàng trăm triệu đồng. Mong Nhà nước hỗ trợ chứ tự thân chúng tôi không đủ lực để chuyển nghề giã cào được. Việc tỉnh cấm không cho hành nghề giã cào vùng biển ven bờ khiến cuộc sống càng thêm khó khăn. Đề nghị tỉnh cần có định hướng nghề nghiệp để ngư dân có điều kiện làm ăn, sinh sống”, ngư dân Văn Toàn (tên đã thay đổi) một chủ tàu giã cào ở xã Tam Giang, huyện Núi Thành đề nghị.

Xây dựng đề án chuyển đổi nghề

Trao đổi với Lao Động, ông Nguyễn Xuân Uy - Phó Chủ tịch UBND xã Tam Tiến, huyện Núi Thành cho biết, trước đây địa phương có lượng tàu hành nghề giã cào nhiều nhất tỉnh.

Từ khi Tổ cộng đồng bảo vệ nguồn lợi hải sản rạn Bà Đậu đi vào hoạt động cuối năm 2022, đã vận động nhiều chủ tàu giã cào đã chuyển sang đầu tư đánh bắt hải sản bằng các nghề lưới vây cá cơm, lưới vây ánh sáng, lưới chụp.

Tương tự, nhiều ngư dân sở hữu tàu giã cào ở Cù Lao Chàm đã được địa phương hỗ trợ chuyển nghề sang làm du lịch, làm homestay, các dịch vụ lặn biển, ngắm san hô, tham gia trong tổ cộng đồng bảo vệ biển và đánh bắt hải sản với nghề cá khác theo đúng quy định.

Theo ông Uy, nếu không có cơ chế, chính sách hỗ trợ đi vào đời sống của ngư dân theo nghề giã cào thì khó có chuyển biến về tận diệt nguồn lợi, sinh thái, môi trường biển.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Văn Dũng khẳng định, hiện cả nước đã cấm việc giã cào gần bờ, và đến năm 2030 cấm luôn giã cào ngoài khơi. Đây là chủ trương của Đảng và Nhà nước trong việc chống đánh bắt không đúng quy định để gỡ “thẻ vàng” thủy sản cho Việt Nam. Do đó, mong bà con ngư dân chấp hành, đoạn tuyệt với lưới giã cào. Tỉnh cũng đã nhiều lần chỉ đạo, giao cho Bộ đội Biên phòng kiểm soát nghiêm ngặt, không để tái diễn.

Theo lãnh đạo Quảng Nam, những mong muốn, kiến nghị của ngư dân là hoàn toàn chính đáng. Trước mắt, chính quyền huyện Núi Thành và các xã cần quan tâm, tìm hiểu đời sống của ngư dân, không để bất cứ người dân nào gặp khó khăn dịp Tết này.

“Tôi đề nghị Sở NNPTNT và các ngành chức năng sớm xây dựng đề án chuyển đổi nghề cho ngư dân, trình cấp thẩm quyền xem xét, quyết định. Trong đó, cần nghiên cứu ủy thác qua ngân hàng cho người dân vay chuyển đổi nghề; tính toán quy hoạch vùng nuôi trồng thủy sản, để ổn định đời sống ngư dân, phát triển bền vững ngành thủy sản” - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam nhấn mạnh.