Từ 1/7/2025, nhiều Luật bắt đầu có hiệu lực

Từ ngày 1/7/2025, nhiều Luật sẽ bắt đầu có hiệu lực với các chính sách mới. Ảnh: IT

Bỏ 8 tội danh có khung hình phạt tử hình

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự (BLHS) đã bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh gồm: Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền Nhân dân; tội gián điệp; tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của Việt Nam; tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; tội vận chuyển trái phép chất ma túy; tội tham ô tài sản; tội nhận hối lộ; tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược.

Những người bị kết án tử hình về 8 tội này trước ngày 1/7/2025 sẽ không phải thi hành mà sẽ được chuyển xuống tù chung thân.

Đáng chú ý, đối với tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ, sau khi bỏ hình phạt tử hình, nhằm bảo đảm thu hồi tài sản do phạm tội mà có, đồng thời khuyến khích người phạm tội tích cực khai báo trong quá trình giải quyết vụ án, Luật đã sửa đổi, bổ sung theo hướng: “Người bị kết án tù chung thân về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”.

Luật cũng đã bổ sung tội sử dụng trái phép chất ma túy theo hướng chỉ xử lý những người đang trong quá trình cai nghiện hoặc vừa kết thúc quá trình cai nghiện ma túy mà tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, nhằm giảm tình trạng sử dụng ma túy và tăng hiệu quả quản lý.

Khám chữa bệnh BHYT không phân biệt địa giới hành chính

Luật BHYT 2024 đã mở rộng đối tượng tham gia BHYT bắt buộc do ngân sách Nhà nước đóng hoặc hỗ trợ đóng gồm: Người từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp tuất hàng tháng; người từ đủ 70 đến dưới 75 tuổi thuộc hộ cận nghèo đang hưởng trợ cấp tuất hàng tháng; nhân viên y tế thôn bản, cô đỡ thôn bản; người tham gia lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Quy định mới nhằm mở rộng đối tượng được thụ hưởng chính sách BHYT, đặc biệt là người già và người có hoàn cảnh khó khăn. Bên cạnh đó, còn nhằm động viên, khích lệ và có chính sách thoả đáng với đối tượng chăm sóc sức khỏe Nhân dân ở vùng sâu, vùng xa và những người trực tiếp bảo vệ an ninh, trật tự.

Luật mới cũng quy định mức hưởng BHYT khi thực hiện thông cấp khám bệnh, chữa bệnh BHYT theo hướng không phân biệt địa giới hành chính theo tỉnh, giữ ổn định tỷ lệ mức hưởng BHYT theo quy định của Luật hiện hành và mở rộng với một số trường hợp.

Theo đó, người tham gia BHYT được hưởng 100% mức hưởng khi khám bệnh, chữa bệnh tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh BHYT cấp ban đầu trong toàn quốc; 100% mức hưởng khi đi khám bệnh, chữa bệnh nội trú tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh BHYT cấp cơ bản trong toàn quốc.

100% mức hưởng khi khám bệnh, chữa bệnh tại bất kỳ cơ sở khám bệnh, chữa bệnh BHYT cấp cơ bản, cấp chuyên sâu mà trước ngày 1/1/2025 đã được cơ quan có thẩm quyền xác định là tuyến huyện. Đặc biệt, trong một số trường hợp bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo... người bệnh được lên thẳng cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cấp chuyên sâu.

Luật cũng thay đổi điều kiện hưởng BHYT 5 năm liên tục, với mức chi trả cùng vượt 6 lần mức tham chiếu (14,04 triệu đồng từ 1/7/2025), đi khám chữa bệnh đúng tuyến hoặc theo quy trình chuyển tuyến, hoặc khám trái tuyến trong trường hợp cấp cứu.

Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc

Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 đã bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội, giảm độ tuổi hưởng trợ cấp từ 80 xuống 75 tuổi, với người nghèo được hưởng từ 70 tuổi, nhằm hình thành hệ thống BHXH đa tầng gồm trợ cấp hưu trí xã hội, BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện và bảo hiểm hưu trí bổ sung.

Luật mới cũng giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm, mở rộng cơ hội hưởng lương hưu.

Bổ sung chế độ thai sản và bảo hiểm tai nạn lao động cho người tham gia BHXH tự nguyện, với trợ cấp thai sản 2 triệu đồng cho mỗi con, do ngân sách nhà nước đảm bảo.

Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm chủ hộ kinh doanh có đăng ký, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, người lao động làm việc không trọn thời gian, người quản lý doanh nghiệp không hưởng lương.

Bổ sung chế độ trợ cấp hàng tháng cho người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, tăng liên kết giữa các tầng trợ cấp. 

Mô hình toà án còn 3 cấp

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân (TAND) vừa được Quốc hội thông qua có một số điểm mới như:

Sắp xếp lại mô hình tổ chức TAND thành 3 cấp: TAND Tối cao, TAND cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương), và TAND khu vực thay thế cho TAND cấp huyện hiện nay; bỏ TAND cấp cao.

Tăng thẩm quyền xét xử sơ thẩm cho TAND khu vực, bao gồm các vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính và các vụ việc khác đang do TAND cấp huyện giải quyết. TAND khu vực sẽ tiếp nhận nhiệm vụ này từ ngày 1/7/2025.

Bổ sung quy định về Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế, giao Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến áp dụng thông luật tại Tòa án chuyên biệt.

Ngoài ra, luật mới cũng sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ nhiều điều của Luật Tổ chức TAND hiện hành và các luật liên quan để bảo đảm tính đồng bộ trong tổ chức thi hành.

Tăng số kiểm sát viên VKSND Tối cao lên 27 người

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) đã quy định số lượng kiểm sát viên VKSND Tối cao tối đa được tăng từ 19 lên không quá 27 người nhằm đảm bảo nguồn nhân lực thực hiện nhiệm vụ công tố, kiểm sát xét xử của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao.

Cạnh đó, hệ thống VKSND được tổ chức lại từ 4 cấp (tối cao, cấp cao, cấp tỉnh, cấp huyện) thành 3 cấp gồm VKSND Tối cao, VKSND cấp tỉnh, và VKSND khu vực. VKSND cấp cao và cấp huyện sẽ kết thúc hoạt động từ 1/7/2025.

Mở rộng đối tượng chịu Thuế giá trị gia tăng

Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) 2024 đã tập trung mở rộng đối tượng chịu thuế, bổ sung quy định cho kinh doanh số và thương mại điện tử, điều chỉnh thuế suất, và siết chặt chứng từ thanh toán nhằm tăng cường quản lý thuế hiệu quả hơn.

Cụ thể, bổ sung quy định về người nộp thuế: Bao gồm nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở tại Việt Nam kinh doanh thương mại điện tử, tổ chức quản lý nền tảng số thực hiện khấu trừ, nộp thay nghĩa vụ thuế cho nhà cung cấp nước ngoài và cá nhân kinh doanh trên sàn thương mại điện tử.

Về đối tượng không chịu thuế GTGT, Luật Thuế GTGT 202 đã bỏ một số loại hàng hóa không chịu thuế như phân bón, máy móc chuyên dùng cho nông nghiệp, tàu đánh bắt xa bờ, dịch vụ chứng khoán; đồng thời mở rộng đối tượng chịu thuế, chuyển một số sản phẩm không chịu thuế sang chịu thuế 5% hoặc 10%.

Thuế suất 0% được mở rộng áp dụng cho vận tải quốc tế, công trình xây dựng, lắp đặt ở nước ngoài, hàng hóa bán tại khu vực cách ly cho người xuất cảnh, dịch vụ xuất khẩu như cho thuê phương tiện vận tải ngoài lãnh thổ Việt Nam, dịch vụ hàng không, hàng hải phục vụ vận tải quốc tế.

Đặc biệt, từ 1/7/2025, mua hàng hóa, dịch vụ dưới 20 triệu đồng phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt để được khấu trừ thuế GTGT đầu vào, trừ một số trường hợp đặc thù.

Áp dụng công nghệ vào lĩnh vực công chứng

Luật Công chứng 2024 có hiệu lực tới đây tập trung vào tinh giản thủ tục, nâng cao chất lượng công chứng viên, mở rộng hình thức và phạm vi công chứng, đặc biệt là ứng dụng công nghệ công chứng điện tử để phù hợp với phát triển xã hội hiện đại.

Theo đó, Luật Công chứng 2024 bổ sung quy định về công chứng điện tử, cho phép công chứng trực tiếp và trực tuyến với các yêu cầu về an ninh, bảo mật, chữ ký số, thiết bị kỹ thuật, giúp đẩy nhanh và hiện đại hóa dịch vụ công chứng từ 1/7/2025.

Luật mới đã quy định đào tạo nghề công chứng rõ ràng, thời gian tập sự 12 tháng, các đối tượng như thẩm phán, luật sư có kinh nghiệm phải tham gia đào tạo nghề công chứng để nâng cao chất lượng đội ngũ. Đồng thời, mở rộng đối tượng được thành lập văn phòng công chứng, cho phép doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh được thành lập văn phòng công chứng tại cấp huyện, tăng cạnh tranh và tiếp cận dịch vụ.

Cạnh đó là xác định rõ phạm vi công chứng và thẩm quyền của công chứng viên, đồng thời quy định chi tiết các giao dịch bắt buộc phải công chứng nhằm minh bạch và bảo vệ quyền lợi các bên. Thay đổi thuật ngữ “thù lao” công chứng thành “phí, giá dịch vụ” công chứng, phù hợp với thực tiễn và minh bạch hơn.

Đáng chú ý, từ 1/7/2025, việc việc ký công chứng được thực hiện trước sự chứng kiến của công chứng viên và việc này phải được ghi lại bằng hình ảnh đưa vào hồ sơ công chứng.

Luật mới cũng bỏ quy định bên ủy quyền và bên được ủy quyền phải cùng đến tổ chức công chứng, tạo thuận lợi hơn cho giao dịch ủy quyền.

Mở rộng đối tượng bảo vệ của Luật Phòng chống mua bán người

Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024 có nhiều điểm mới nổi bật so với quy định hiện hành như:

Mở rộng đối tượng được bảo vệ gồm: Nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân, người dưới 18 tuổi đi cùng, người thân thích của nạn nhân và cá nhân tham gia phòng, chống mua bán người hoặc hỗ trợ nạn nhân.

Bổ sung nguyên tắc lấy nạn nhân làm trung tâm, tôn trọng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nạn nhân, bảo đảm bình đẳng giới, đồng thời cho phép trong một số trường hợp nạn nhân vi phạm pháp luật do hậu quả của mua bán người có thể không bị xử lý hình sự hoặc hành chính.

Mở rộng chính sách hỗ trợ cho nạn nhân và người liên quan như hỗ trợ y tế, phiên dịch, pháp luật, học nghề, tư vấn việc làm, trợ cấp khó khăn, vay vốn và hỗ trợ đóng bảo hiểm y tế trong năm đầu nếu chưa có bảo hiểm.

Quy định nghiêm cấm các hành vi mua bán người, trong đó có cả hành vi “thỏa thuận mua bán người từ khi còn là bào thai”, nhằm ngăn chặn từ sớm, từ xa các hành vi liên quan.

Tăng cường hợp tác quốc tế trong phòng, chống mua bán người trên cơ sở tuân thủ Hiến pháp và pháp luật Việt Nam cũng như các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Hoàn thiện các quy định về tiếp nhận, xác minh, xác định, bảo vệ nạn nhân; quản lý Nhà nước và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, gia đình và cá nhân trong công tác phòng, chống mua bán người.