Xóa nghèo thông tin tại vùng dân tộc thiểu số

Hỗ trợ doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông

Hiện nay, các dịch vụ viễn thông cơ bản (internet, truyền hình cáp, điện thoại thông minh...) đã trở thành một phần thiết yếu trong cuộc sống, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước. Với sự hỗ trợ của các dịch vụ viễn thông, người dân vùng núi, vùng sâu, vùng xa không những có cơ hội giảm nghèo về kinh tế mà còn giảm nghèo về thông tin, đồng bào DTTS sẽ tiếp cận, nắm bắt được các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh và trật tự xã hội.

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, tính đến cuối năm 2022, lượng người dùng internet ở Việt Nam khoảng 70 triệu người, chiếm hơn 70% dân số; hạ tầng băng rộng đã phủ sóng 99,73% số thôn trên toàn quốc; 19,79 triệu hộ gia đình có cáp quang, đạt 72,4%. Hệ thống cáp quang đã triển khai tới 100% xã, phường, thị trấn, 91% thôn bản. Những số liệu thống kê đã cho thấy nỗ lực đáng ghi nhận của các cơ quan chức năng trong việc cung cấp dịch vụ viễn thông đến người dân. Tuy nhiên, tại vùng DTTS và miền núi, việc hỗ trợ người dân tiếp cận internet, truyền hình cáp, điện thoại thông minh... còn gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ hộ DTTS sử dụng dịch vụ internet nhiều nơi còn rất thấp như khu vực dân tộc La Hủ, Chứt, Mảng... Nguyên nhân khó khăn do cơ sở hạ tầng còn thiếu thốn, chi phí vận hành, cung cấp dịch vụ viễn thông tốn kém. Ngân sách dành cho ngành thông tin và truyền thông tại vùng DTTS thấp, nguồn nhân lực chuyên trách về công nghệ thông tin còn yếu cũng gây trở ngại cho việc triển khai các dịch vụ viễn thông tại vùng DTTS và miền núi. 

Chị Pờ Thị Sen, người dân tộc Pa Dí, tỉnh Lào Cai sử dụng internet để bán nông sản. Ảnh: LA DUY

Ông Nguyễn Ngọc Hải, Phó vụ trưởng Vụ Kế hoạch-Tài chính (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho rằng, do đặc điểm địa hình hiểm trở, rộng lớn nên việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng viễn thông tại miền núi, vùng sâu, vùng xa tốn kém và khó khăn hơn so với vùng đồng bằng. Vì vậy, cần có những chính sách trợ giúp đối với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông như hỗ trợ một phần chi phí cung cấp dịch vụ di động mặt đất, dịch vụ truy cập internet băng rộng cố định để phổ cập viễn thông tại các thôn đã có điện thuộc các xã có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn và khu vực doanh nghiệp không có khả năng kinh doanh hiệu quả theo cơ chế thị trường. Bên cạnh đó, cần bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho cán bộ phụ trách thông tin và truyền thông tại vùng sâu, vùng xa; thiết lập các cụm thông tin điện tử công cộng phục vụ thông tin, tuyên truyền đối ngoại tại cửa khẩu biên giới và cung cấp nội dung thông tin phục vụ tuyên truyền ở các xã biên giới...

Là một trong những đơn vị tích cực triển khai dịch vụ viễn thông tại vùng sâu, vùng xa, Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội (Viettel) từ lâu đã cung cấp dịch vụ dành riêng cho đối tượng khách hàng là người DTTS, lần đầu tiên Việt Nam có tổng đài chăm sóc khách hàng thông qua 7 ngôn ngữ dân tộc Thái, Mông, Dao, Tày-Nùng, Gia Rai, Ê Đê và Khmer. Điện thoại viên cũng chính là người DTTS để có thể tư vấn, cung cấp thông tin một cách thuận lợi hơn. Một đơn vị khác là Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) đã phối hợp với Ủy ban Dân tộc triển khai Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin hỗ trợ đồng bào thiểu số phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm an ninh trật tự vùng đồng bào DTTS Việt Nam giai đoạn 2019-2025”. VNPT sẽ cung cấp các giải pháp công nghệ, sản phẩm phần mềm, tích hợp công nghệ thông tin trên cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực sẵn có của mình để triển khai hiệu quả các ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực công tác dân tộc của Ủy ban Dân tộc.

Tăng cường trang bị cơ sở vật chất 

Một trong những yếu tố cản trở đồng bào dân tộc miền núi tiếp cận dịch vụ viễn thông là thiếu các trang thiết bị như máy tính, điện thoại thông minh, tivi... cũng như không có điều kiện chi trả phí sử dụng dịch vụ. Vì vậy, cần có phương án hỗ trợ, tạo điều kiện tối đa, khuyến khích người dân sử dụng các dịch vụ viễn thông. 

Trong quyết định phê duyệt Chương trình cung cấp dịch vụ viễn thông công ích đến năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ ký ngày 31-12-2021, hỗ trợ người dân sử dụng dịch vụ viễn thông là nhiệm vụ quan trọng, được ưu tiên hàng đầu. Theo đó, hỗ trợ mỗi hộ 1 máy tính bảng hoặc 1 điện thoại thông minh cho 400.000 hộ nghèo, hộ cận nghèo, gia đình chính sách và các đối tượng chính sách đặc biệt khác, ưu tiên hộ có thành viên đang học tại các cơ sở giáo dục phổ thông. Bên cạnh đó là chính sách hỗ trợ một phần chi phí sử dụng dịch vụ internet băng rộng cố định, dịch vụ viễn thông di động mặt đất cho các hộ dân có hoàn cảnh khó khăn tại vùng sâu, vùng xa.

Trong năm 2022, bên cạnh những nỗ lực của chính quyền các cấp và doanh nghiệp cung cấp dịch vụ là sự vào cuộc của nhiều tổ chức, doanh nghiệp để hỗ trợ đồng bào dân tộc miền núi tiếp cận internet. Ví dụ như Công ty Thủy điện Bản Vẽ-Chi nhánh Tổng công ty Phát điện 1 phối hợp với UBND huyện Tương Dương (Nghệ An) đã tổ chức trao tặng 40 bộ máy tính có tổng trị giá 480 triệu đồng cho trường học các xã miền núi, biên giới Mai Sơn, Nhôn Mai, Lượng Minh, Hữu Khuông. Ngân hàng Thương mại Cổ phần Bưu điện Liên Việt-Chi nhánh Lào Cai đã trao tặng 70 bộ máy tính, trị giá khoảng 700 triệu đồng cho học sinh vùng cao có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh Lào Cai...

Theo bà Trần Thị Nhị Thủy, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Thông tin và Truyền thông, đẩy mạnh phát triển các dịch vụ viễn thông nhằm xóa nghèo thông tin là một phần trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025. Bên cạnh đó, cần có sự quan tâm, hướng dẫn người dân cách tiếp nhận thông tin có ích, loại bỏ các thông tin xấu, độc hại ảnh hưởng đến nhận thức, văn hóa của đồng bào vùng DTTS và miền núi.