2 khu vực ở TPHCM đề xuất lập vùng phát thải thấp hạn chế xe xăng, dầu từ năm 2026

Sáng 7.10, Sở Xây dựng TPHCM tổ chức hội thảo báo cáo kết quả nghiên cứu “Vùng phát thải thấp (Low Emission Zone - LEZ); Lộ trình thực hiện chuyển đổi và chính sách hỗ trợ phương tiện giao thông”, thuộc Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông trên địa bàn TPHCM.

Theo đề xuất, vùng phát thải thấp sẽ được hình thành ở khu vực trung tâm TPHCM, giới hạn bởi 15 cây cầu và 20 tuyến đường chính, cùng với khu vực tuyến đường Rừng Sác (Cần Giờ).

Vùng này sẽ hạn chế hoặc cấm hoạt động của các phương tiện phát thải cao, đặc biệt là xe tải hạng nặng chạy dầu diesel, ôtô không đạt tiêu chuẩn khí thải Mức 4 và xe mô tô, xe gắn máy không đạt tiêu chuẩn khí thải Mức 2.

Ngược lại, các phương tiện sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường, cùng xe công vụ, xe ưu tiên hoặc xe được cấp phép đặc biệt, sẽ được phép lưu thông trong khu vực này.

Theo kế hoạch, từ năm 2026, TPHCM sẽ hạn chế hoạt động của xe công nghệ, xe kinh doanh vận tải sử dụng nhiên liệu xăng, dầu không đạt chuẩn khí thải tại vùng phát thải thấp khu trung tâm; đồng thời, thí điểm hạn chế lưu thông phương tiện dưới chuẩn khí thải trên đường Rừng Sác (đoạn từ phà Bình Khánh đến đường Duyên Hải).

Giai đoạn 2027 - 2030, thành phố sẽ kiểm định khí thải xe máy trên diện rộng. Từ đó, hạn chế các phương tiện ôtô dưới tiêu chuẩn khí thải Mức 4 và xe mô tô, xe gắn máy dưới tiêu chuẩn khí thải Mức 2 lưu thông khu vực trung tâm TPHCM, đồng thời mở rộng khu vực hạn chế đến các xã Bình Khánh, An Thới Đông, Cần Giờ và Thạnh An.

Đến năm 2031, vùng phát thải thấp dự kiến mở rộng ra phạm vi vành đai 1, bao quanh bởi các tuyến Phạm Văn Đồng - vòng xoay Nguyễn Thái Sơn - ngã tư Bảy Hiền - Hương Lộ 2 - Nguyễn Văn Linh.

Từ năm 2032, nâng cao tiêu chuẩn khí thải áp dụng cho toàn bộ phương tiện lưu thông trong khu vực này.

Để kiểm soát hiệu quả, đề án đề xuất lắp đặt 58 camera nhận dạng biển số (ANPR) tại khu vực trung tâm và 9 camera trên tuyến đường Rừng Sác.

Hệ thống này sẽ tự động nhận diện và ghi hình các phương tiện không đạt chuẩn khí thải khi lưu thông vào vùng phát thải thấp.

TPHCM cũng sẽ bố trí biển báo chuyên dụng “LEZ” tại các lối vào và lối ra, kết hợp vạch kẻ đường có ký hiệu “LEZ” để thông tin rõ ràng cho người lái xe.

Thành phố kiến nghị Bộ Xây dựng sớm bổ sung biển báo “Vùng phát thải thấp” vào Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ.

Với các trường hợp vi phạm, cơ quan chức năng sẽ xử phạt hành chính và trừ điểm giấy phép lái xe, căn cứ theo Khoản 1 Điều 6 và Khoản 1 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.

Sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, TPHCM đang quản lý hơn 12,7 triệu phương tiện, trong đó có hơn 1,4 triệu ôtô và 11,3 triệu xe máy.

Giao thông đường bộ hiện là nguồn phát thải lớn nhất, chiếm tới 88% NOx, 99% CO, 79% SO₂ và 88% bụi mịn trong tổng phát thải giao thông tại TPHCM.

Ô nhiễm không khí từ giao thông gây thiệt hại kinh tế ước tính hơn 3.000 tỉ đồng mỗi năm, tương đương khoảng 0,25% GRDP của TPHCM.

Kết quả quan trắc cho thấy, nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình năm ở TPHCM đạt 31 µg/m³, cao gấp 6 lần mức khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) là 5 µg/m³, trong đó giao thông vận tải đóng góp tới 40%.

Nghiên cứu cho thấy phơi nhiễm bụi mịn là nguyên nhân của 81,31% số ca tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí tại TPHCM, tương đương khoảng 1.840 - 3.150 ca tử vong/năm, cao gấp 3 - 5 lần số người chết vì tai nạn giao thông ở thành phố.

Đề án nhấn mạnh, kiểm soát khí thải phương tiện là nhiệm vụ cấp bách nhằm cải thiện chất lượng không khí, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.