Đại biểu Quốc hội và trách nhiệm với lá phiếu tín nhiệm

Theo Nghị quyết 96, Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm với những người giữ chức vụ sau: Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước; Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, chủ nhiệm các ủy ban của Quốc hội

Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, bộ trưởng, các thành viên khác của Chính phủ; Chánh án TAND Tối cao, Viện trưởng Viện KSND Tối cao, Tổng Kiểm toán Nhà nước cũng là những người được Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm.

Như vậy tổng số các chức danh do Quốc hội bầu, phê chuẩn hiện nay có 49 người. 

Tuy nhiên, các chức danh được bầu và phê chuẩn trong năm lấy phiếu tín nhiệm sẽ không thuộc diện lấy phiếu.

Do đó, Quốc hội sẽ không tiến hành lấy phiếu tín nhiệm với Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà và Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường Đặng Quốc Khánh, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh. Đây là các nhân sự được Quốc hội bầu, phê chuẩn bổ nhiệm trong năm 2023.

Tại kỳ họp thứ 6 lần này, Quốc hội sẽ tiến hành lấy phiếu tín nhiệm với 44 chức danh. Trong đó, có 2 nhân sự lấy phiếu tín nhiệm lần thứ 4, 12 nhân sự lấy phiếu tín nhiệm lần thứ 2, còn lại 30 nhân sự lấy phiếu tín nhiệm lần đầu.

Cơ sở để quy hoạch, điều động cán bộ

Chia sẻ với báo chí bên hành lang Quốc hội, đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An nói, lần này Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm với hơn 40 vị trí được Quốc hội bầu và phê chuẩn, nhưng đều là những vị trí cao nhất trong hệ thống bộ máy Nhà nước, nên việc lấy phiếu có ý nghĩa rất quan trọng.

“Ngoài thực hiện theo quy trình, lấy phiếu tín nhiệm lần này còn thể hiện đánh giá cao nhất của Quốc hội đối với những vị trí quan trọng của đất nước”, theo đại biểu Trịnh Xuân An.

Cho biết đã dành thời gian nghiên cứu nhiều báo cáo của những chức danh được lấy phiếu tín nhiệm, ông An nhận định, các báo cáo đều rất thẳng thắn nhìn nhận về những việc đã làm được và chưa làm được. Cạnh đó, việc kê khai tài sản cán bộ cũng sẽ được rà soát, đánh giá chặt chẽ, đặc biệt sau việc vừa qua có lãnh đạo bị kỷ luật vì sai phạm liên quan kê khai tài sản.

Phó trưởng Ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên. Ảnh: Đ.X

Cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của lần lấy phiếu tín nhiệm này, Phó trưởng Ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên cho rằng với quy định mới, kết quả phiếu tín nhiệm không còn chỉ để tham khảo.

“Nếu như trước đây, kết quả phiếu tín nhiệm được sử dụng để tham khảo trong đánh giá cán bộ thì bây giờ kết quả phiếu tín nhiệm được sử dụng để đánh giá cán bộ, làm cơ sở cho công tác quy hoạch, điều động, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử, miễn nhiệm và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ”, bà Tạ Thị Yên nhấn mạnh.

“Lá phiếu phải có chất lượng”

Nhấn mạnh để đạt mục tiêu lấy phiếu tín nhiệm thực chất, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Tạ Văn Hạ cho rằng, trước hết “lá phiếu phải có chất lượng”, tức là phải công tâm, chính xác và thể hiện được tính nghiêm túc, bản lĩnh của người ghi phiếu tín nhiệm.

“Muốn vậy, phải có thông tin, có đầy đủ cơ sở để đánh giá thật khách quan, công tâm, có trách nhiệm đối với người được lấy phiếu thông qua từng lá phiếu”, ông Hạ nói. Cạnh đó, việc đánh giá, theo ông, không chỉ về chuyên môn, mà còn cần phẩm chất.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa lưu ý, việc đánh giá kết quả công tác của những người được lấy phiếu cần kỹ lưỡng, thấu đáo và toàn diện. Vì có những lĩnh vực, vấn đề phức tạp, cần sự thay đổi nhất định nhưng mức độ thay đổi đó cần sự thay đổi đồng bộ trong quản lý Nhà nước, trong đầu tư, hay trong chỉ đạo từ Trung ương đến địa phương như lĩnh vực giáo dục, văn hóa…

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Tạ Văn Hạ. Ảnh: P.Thắng

“Đánh giá của đại biểu Quốc hội phải khách quan, công tâm, đa chiều. Nếu ta cứ dùng tiêu chí chung mà không tính đến các điều kiện đặc thù cho từng người, từng lĩnh vực thì khó đạt được sự công bằng, khách quan”, theo quan điểm của ông Hạ.

Cũng nói về trách nhiệm của đại biểu Quốc hội, bà Tạ Thị Yên cho rằng mỗi người cần có trách nhiệm với lá phiếu của mình, cân nhắc thận trọng, khách quan, công tâm khi thể hiện mức độ tín nhiệm. 

Việc lấy phiếu tín nhiệm, theo bà Yên, sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước, đánh giá uy tín và kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao của những người được lấy phiếu tín nhiệm để tiếp tục phấn đấu, rèn luyện. Quan trọng hơn, kết quả ấy cũng là cơ sở để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ.

Sẽ có tác động đến cán bộ sau lấy phiếu tín nhiệm

Tin tưởng với sự thẳng thắn, khách quan, công tâm của các đại biểu Quốc hội trong từng lá phiếu, ông An kỳ vọng qua lấy phiếu tín nhiệm này sẽ tạo được tính lan tỏa trong thúc đẩy tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức, đặc biệt nâng cao tinh thần dám nghĩ dám làm, xử lý những việc khó, những điều mà đất nước và nhân dân kỳ vọng.

Theo ông, lấy phiếu tín nhiệm sẽ có tác động đến công tác cán bộ trong cả hệ thống chứ không phải “lấy phiếu xong rồi bỏ đó mà không có chuyển dịch gì”, hay nói cách khác, phải thấy được tác động rất rõ từ việc lấy phiếu tín nhiệm.

Đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An. Ảnh: P.Thắng

 “Ví dụ lấy phiếu tín nhiệm với một bộ trưởng không chỉ là đánh giá cá nhân bộ trưởng đó, mà đằng sau, nó là sự kỳ vọng, mong muốn của hệ thống với cả ngành, cả lĩnh vực đó”, ông An bày tỏ.

Đại biểu Trần Quang Minh, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ tỉnh Quảng Bình cho rằng, lấy phiếu tín nhiệm là dịp rà soát, đánh giá uy tín, kết quả điều hành công việc của các chức danh trong khoảng thời gian đương nhiệm, cũng là cơ hội để người được lấy phiếu tự xem xét lại mình để chỉ đạo, điều hành, thực hiện công vụ tốt hơn.

Khác với 3 lần trước Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm vào các năm 2013, 2014, 2018, lần này, theo Nghị quyết 96 của Quốc hội, tiêu chí đánh giá rộng hơn, cụ thể hơn, hệ quả của việc lấy phiếu tín nhiệm cũng trực tiếp hơn.

Những người có “tín nhiệm thấp” từ trên 1/2 đến dưới 2/3 tổng số phiếu thì có quyền xin từ chức. Nếu không từ chức thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm. Còn người có “tín nhiệm thấp” trên 2/3 tổng số phiếu thì sẽ tiến hành miễn nhiệm.

Với những quy định chặt chẽ trong Nghị quyết 96, ông Minh kỳ vọng sau đợt lấy phiếu tín nhiệm, kết quả chỉ đạo, điều hành, thực thi công vụ của các chức danh sẽ có chuyển biến tốt hơn.

“Người có phiếu tín nhiệm quá thấp thì bãi nhiệm ngay. Kết quả tín nhiệm là một yếu tố để quy hoạch, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ nên có sự cảnh tỉnh tốt về ý thức, trách nhiệm, đạo đức công vụ, lối sống”, theo ông Minh.