Đầu tư gần 100 tỉ đồng trùng tu di tích khởi nguồn khởi nghĩa “Chày vôi”

Nơi khởi nguồn của khởi nghĩa "Chày vôi"

Lăng Tự Đức là nơi khởi nguồn một trong những cuộc khởi nghĩa nông dân đặc biệt dưới triều đại nhà Nguyễn - khởi nghĩa "Chày vôi" do anh em Đoàn Hữu Trưng đứng đầu. Theo cuốn Kể chuyện vua quan nhà Nguyễn (Phạm Khắc Hòe, Nhà xuất bản Thuận Hóa), Đoàn Hữu Trưng là con rể của Tùng Thiện Vương Nguyễn Phúc Miên Thẩm - chú ruột của vua Tự Đức.

Trước cảnh đất nước lầm than, đặc biệt khi vua Tự Đức có ý cầu hòa với quân Pháp xâm lược, Đoàn Hữu Trưng cùng nhiều chí sĩ yêu nước khác đã tụ lại với nhau bàn kế chống lại triều đình. Biết cảnh người dân xây dựng Khiêm Cung cho vua Tự Đức chịu nhiều khổ cực, nên nhóm khởi nghĩa đã chọn nơi đây là nơi bắt đầu.

Lấy cớ giành lại ngôi báu cho Đinh Đạo - con trai của Nguyễn Phúc Hồng Bảo (anh trai ruột của vua Tự Đức), Đoàn Hữu Trưng cùng lực lượng xây dựng Khiêm Cung dùng chày giã vôi (dụng cụ lao động chính tại đây) nổi dậy, kéo quân vào tận hoàng cung để truy bắt vua Tự Đức.

Quân khởi nghĩa đã tấn công, chiếm được điện Cần Chánh, sắp đánh vào tận điện Càn Thành - nơi vua ngủ nhưng bị lực lượng triều đình chặn lại. Khởi nghĩa sau đó nhanh chóng bị lực lượng quân đội chính quy của triều đình đánh dẹp.

Xuống cấp nghiêm trọng

Di tích lăng Tự Đức được xây dựng vào năm 1864, tọa lạc tại thôn Thượng Ba, phường Thủy Xuân, TP Huế (tỉnh Thừa Thiên - Huế). Đây là một trong những khu lăng tiêu biểu, điển hình cho lối kiến trúc cảnh quan của kiến trúc truyền thống Huế. Lăng Tự Đức cũng được đánh giá là nơi có phong cảnh hữu tình và là một trong những lăng mộ đẹp nhất hoàng gia triều Nguyễn.

Khu lăng mộ xây dựng từ năm 1864 và sau 3 năm thì hoàn thành. Ban đầu lăng được xây dựng như một hành cung, là nơi để vua lui tới nghỉ ngơi, săn bắn nên được gọi là Khiêm Cung. Sau khi vua Tự Đức mất thì nơi này đổi tên thành Khiêm Lăng.

Lăng Tự Đức có diện tích khoảng 12 hécta, được bao bọc bởi vòng thành xây bằng đá núi dài khoảng 1.500m. Toàn bộ khu lăng có khoảng 50 công trình kiến trúc lớn nhỏ. Nơi an nghỉ của vua Tự Đức nằm ở phía đông khu lăng.

Trung tâm của lăng có hồ Lưu Khiêm với diện tích hơn 1,5 hécta, đóng vai trò là khu vực cảnh quan chính. Giữa hồ có đảo Tịnh Khiêm - nơi thuở trước được vua Tự Đức cho nuôi nhiều loài chim muông quý hiếm. Khu vực chính của di tích là khu Tẩm Điện - nơi trước nhà vua và đoàn tùy tùng thường nghỉ lại. Sau khi vua mất, nơi này trở thành nơi thờ phụng vua.

Hiện nay, nhiều hạng mục của di tích này đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Trước thực trạng đó, tỉnh Thừa Thiên - Huế trích 100 tỉ đồng từ ngân sách để trùng tu di tích này, dự án được thực hiện từ nay tới 2027.