Đầu tư thỏa đáng cho hạ tầng, dữ liệu, công nghệ chiến lược và nhân lực chất lượng cao

Hoàn thành tốt các nhiệm vụ được cấp có thẩm quyền giao

Nhìn lại năm 2025, thay mặt Chính phủ, Phó thủ tướng ghi nhận và nhiệt liệt biểu dương lãnh đạo Bộ KH&CN và các cán bộ, công chức Bộ KH&CN đã hoàn thành tốt các nhiệm vụ được cấp có thẩm quyền giao.

“Năm 2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phát huy tốt vai trò đầu mối trong tổ chức triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Khối lượng công việc được giao liên quan đến Nghị quyết 57 là rất lớn với 473 nhiệm vụ, Bộ đã hoàn thành cơ bản các nhiệm vụ được giao. Các nhiệm vụ còn lại đang được hoàn thiện theo kế hoạch. Trong đó, nổi bật là 3 nhóm kết quả điển hình: Đột phá về công tác xây dựng thể chế; Vị thế và tiềm lực KH&CN quốc gia được nâng lên rõ rệt; Tư duy quản lý nhà nước đã chuyển dịch tích cực. Bên cạnh đó, với vai trò là người giúp Thủ tướng Chính phủ theo dõi, chỉ đạo lĩnh vực KH&CN, đứng ở góc độ quản trị phát triển quốc gia, Phó thủ tướng cũng chia sẻ một số trăn trở mà ngành KH&CN cần tiếp tục quan tâm, khắc phục, hoàn thiện. 

Tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2026 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS), Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo thống nhất, xác định phương châm của năm 2026 là “hành động đột phá, lan tỏa kết quả”, từ “có làm” sang “làm đến nơi đến chốn” và đưa ra 7 định hướng, quan điểm, đòi hỏi Bộ KH&CN, các bộ, ngành và địa phương tập trung bắt tay, triển khai ngay.

Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đề nghị Bộ KH&CN, các bộ, ngành và địa phương tập trung thực hiện tốt 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Thứ nhất, quán triệt sâu sắc ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về phát triển KHCN, ĐMST&CĐS tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2026.

Tiếp tục phát huy vai trò cơ quan Thường trực của Ban Chỉ đạo Chính phủ về phát triển KHCN, ĐMST&CĐS và Đề án 06, tăng cường công tác theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các nhiệm vụ được giao; tổ chức sơ kết, tổng kết định kỳ để đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai.

Khẩn trương rà soát, xây dựng Chương trình công tác của Chính phủ năm 2026 triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, trong đó cập nhật kịp thời đầy đủ các nhiệm vụ mà đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm và Ban Chỉ đạo Trung ương giao; báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trước ngày 10-1-2026.

Thứ hai, khẩn trương đưa thể chế vào cuộc sống; ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành đầy đủ, kịp thời các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành các luật vừa được Quốc hội thông qua, hoàn thành chậm nhất trong quý I-2026.

Đồng thời, tiếp tục rà soát điều chỉnh, bổ sung những cơ chế, chính sách để tháo gỡ điểm nghẽn, hướng đến đưa thể chế trở thành “lợi thế cạnh tranh” và kiến tạo phát triển để phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại hội nghị.

Thứ ba, tập trung chỉ đạo những nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi. Theo đó, xác định cụ thể lộ trình những nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi cần tập trung và bố trí nguồn lực thực hiện phù hợp để đầu tư cho hạ tầng, dữ liệu, công nghệ chiến lược và nhân lực chất lượng cao; có cơ chế kiểm soát bảo đảm hiệu quả trong đầu tư thực hiện.

“Năm 2026, Bộ KH&CN cần tiếp tục tái cơ cấu lại các Chương trình KH&CN quốc gia, tập trung nguồn lực (cả ngân sách và xã hội hóa) vào các lĩnh vực cốt lõi mà Việt Nam có tiềm năng bứt phá, đặc biệt là 6 nhóm sản phẩm công nghệ chiến lược đã được lựa chọn để triển khai ngay; phát huy các chính sách thu hút, đãi ngộ nhân tài, chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước tham gia các chương trình, dự án trọng điểm tại Việt Nam, phục vụ ngành công nghệ chiến lược”, Phó thủ tướng cho biết thêm.

Thứ tư, lấy doanh nghiệp làm trung tâm của hệ thống ĐMST quốc gia. Tiếp tục thực hiện phương châm hỗ trợ, lấy doanh nghiệp là trung tâm. Nhà nước không làm thay, không bao cấp, mà Nhà nước đóng vai trò kiến tạo môi trường, tạo bệ đỡ và chia sẻ rủi ro với doanh nghiệp.

Cùng với đó là triển khai hiệu quả Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia, Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia; khuyến khích hình thành các viện nghiên cứu tư nhân, các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) của các doanh nghiệp trong và ngoài nước tại Việt Nam; đẩy mạnh mô hình doanh nghiệp khởi nguồn từ các trường đại học, viện nghiên cứu; tăng cường thúc đẩy hoạt động chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp Việt Nam.

Thứ năm, gắn kết chặt chẽ giữa KHCN với chuyển đổi số và Đề án 06. Bộ KH&CN cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an và các bộ, ngành liên quan để khai thác nguồn tài nguyên dữ liệu; cung cấp các giải pháp bảo mật, an toàn thông tin và các tiêu chuẩn kỹ thuật cho hạ tầng số quốc gia. 

Phó thủ tướng tin rằng, với truyền thống đoàn kết, trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng cống hiến, ngành KH&CN Việt Nam sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm 2026, tạo nền tảng và động lực cho sự bứt phá của cả giai đoạn 2026-2030, xứng đáng với vai trò là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững.

Quang cảnh hội nghị.

Những đổi mới căn bản trong tư duy xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế pháp luật

Khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, năm 2025 là năm 3 trụ cột KHCN, ĐMST và CĐS về chung một nhà. Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, ĐMST đến năm 2025 mới được chính thức hóa ở tầm luật. CĐS cũng mới được chính thức hóa ở mức luật vào tháng 12-2025.

Việc bộ ba trụ cột này được chính thức hóa ở tầm cao là Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và các luật chuyên khoa, rồi được đưa về một bộ quản lý và chủ trương của Đảng ta về phát triển đất nước từ nay sẽ chủ yếu dựa trên KHCN, ĐMST và CĐS là tầm nhìn thế giới, thay đổi cả sứ mệnh và vận mệnh của Bộ KH&CN.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại hội nghị.

Báo cáo tổng kết năm 2025, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương cho biết: Năm 2025 là năm đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong cơ cấu tổ chức của Bộ Khoa học và Công nghệ. Từ tháng 3 năm 2025, Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Thông tin và Truyền thông đã tiến hành hợp nhất để hình thành Bộ Khoa học và Công nghệ hội tụ đầy đủ các trụ cột khoa học - công nghệ - đổi mới sáng tạo - chuyển đổi số. 

Năm 2025 là năm đầu tiên ngành KH&CN triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia dưới sự lãnh đạo trực tiếp, thống nhất ở cấp cao nhất của hệ thống chính trị - Tổng Bí thư trực tiếp làm Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương; đồng thời, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 193/2025/QH15; Chính phủ ban hành Nghị quyết số 71/NQ-CP để toàn hệ thống chính trị tập trung triển khai đồng bộ với định hướng phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển kinh tế - xã hội, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới.

Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng trao bằng khen của Thủ tướng Chính phủ tặng Tổng công ty Bưu điện Việt Nam.

Triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế trong ngành khoa học và công nghệ đã có bước chuyển căn bản: Từ quản lý sang kiến tạo, dẫn dắt. Thể chế là đột phá của đột phá, là điều kiện tiên quyết để KHCN, ĐMST và CĐS trở thành động lực tăng trưởng thực chất.

Chỉ trong vòng 10 tháng sau hợp nhất, Bộ KH&CN đã tham mưu Chính phủ, trình Quốc hội ban hành 10 luật và 1 nghị quyết. Bên cạnh đó, Bộ đã tham mưu, trình Chính phủ ban hành 23 nghị định, 16 nghị quyết, 41 quyết định, 1 chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ; Bộ cũng ban hành 50 thông tư để hướng dẫn thi hành, kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn về cơ chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Các văn bản này đã hình thành khung pháp lý bao trùm đầy đủ các trụ cột chiến lược về KHCN, ĐMST, CĐS, bưu chính, viễn thông, công nghiệp công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ cao, năng lượng nguyên tử, tiêu chuẩn - quy chuẩn, chất lượng, chuyển giao công nghệ và sở hữu trí tuệ.