Để Luật BHXH thực sự đảm bảo quyền lợi cho người lao động

Khởi kiện nợ BHXH rơi vào bế tắc

Ngày 13.5, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Khánh Hòa phối hợp với Văn phòng Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBHQ) và Hội đồng nhân dân tỉnh (HĐND), Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri chuyên đề giữa ĐBQH tỉnh với CNLĐ. Tham dự buổi tiếp xúc cử tri có 100 đoàn viên, CNLĐ tại Cụm Công nghiệp Diên Phú.

Theo cử tri Hà Thị Phượng, lao động khu vực phi chính thức hiện nay rất đông và là lực lượng yếu thế rất cần được Công đoàn bảo vệ. Vì vậy trong lần sửa đổi này đề nghị Quốc hội xem xét cho phép NLĐ khu vực không chính thức có quyền thành lập, gia nhập Công đoàn để họ được bảo vệ quyền lợi.

Liên quan đến Luật BHXH, theo cử tri Nguyễn Hữu Kiên - Công ty TNHH Việt Pháp, tình trạng doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền đóng BHXH vẫn rất nhức nhối.

Việc Công đoàn khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH của CNLĐ từng được kỳ vọng nhưng thực tế không có trường hợp nào được thực hiện. Việc khởi kiện bế tắc vì quy định để tổ chức Công đoàn khởi kiện được và tòa án chấp nhận thụ lý vụ án phải có giấy ủy quyền của NLĐ, chỉ CĐCS đứng ra khởi kiện… Để quy định này đi vào thực tế và là “công cụ” hữu hiệu trong xử lý nợ BHXH thì nên bổ sung vào Luật quy định về quyền của Công đoàn cấp trên cơ sở trong việc khởi kiện ra tòa án để bảo vệ quyền lợi cho NLĐ về BHXH. Đồng thời phải có chế tài khắc phục được tình trạng nêu trên, xử lý nghiêm các chủ doanh nghiệp cố tình trốn đóng BHXH.

Cử tri Khánh Hòa cũng tâm tư, NLĐ rút BHXH 1 lần có nhiều lý do, lương thấp, hoàn cảnh khó khăn, sợ bị doanh nghiệp chấm dứt hợp đồng sớm không thể đợi đến ngày về hưu… Nhưng hơn cả là chưa tin tưởng vào quyền lợi mà BHXH mang lại. Trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) sẽ giảm điều kiện về số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu xuống 15 năm để nhiều NLĐ được hưởng chế độ hưu trí, nhưng mức lương được hưởng sẽ rất thấp. Quốc hội xem xét nên có quy định và giải pháp tổng thể để mang tính chia sẻ, hỗ trợ đối với những trường hợp này.

Tăng quy định thụ hưởng BHXH cho lao động nữ

Tại buổi tiếp xúc, cử tri cho rằng, lao động nữ luôn là đối tượng thiệt thòi trong việc tiếp cận và thụ hưởng chính sách BHXH. Trong lần sửa đổi này các ĐBQH cần quan tâm đến quyền lợi của lao động nữ, nhất là chế độ thai sản, ốm đau, khám sức khỏe định kỳ, số lần khám thai, số ngày nghỉ để chăm sóc con của người bố.

Hiện nay tỉ lệ bao phủ của chính sách thai sản đối với lao động nữ rất thấp, chỉ khoảng 30% theo số liệu của tổ chức ILO, 2021. Theo quy định hiện tại chỉ có người lao động tham gia BHXH bắt buộc mới được hưởng chế độ thai sản. Vậy với những lao động nữ ở khu vực phi chính thức sẽ không có nguồn thu nhập thay thế trong thời gian phụ nữ nghỉ làm việc để sinh con. Để đảm bảo an sinh, trong sửa đổi Luật BHXH lần này đưa NLĐ tham gia BHXH tự nguyện cũng được hưởng chế độ thai sản.

Mặt khác, thực tế hiện nay khi lao động nữ mang thai đi khám thai định kỳ bác sĩ thường chỉ định khám lại sau 30 ngày. Tuy nhiên, theo quy định hiện tại lao động nữ chỉ được đi khám thai tối đa 5 lần. Đề nghị Quốc hội xem xét, quy định tăng số lần khám thai lên 9 lần trong thai kỳ để đảm bảo cho lao động nữ được theo dõi đầy đủ sức khỏe cho thai nhi.

Theo ông Lê Hữu Trí - Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa, diễn đàn tiếp xúc cử tri đã giúp Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa nghe các kiến nghị, đề xuất của cử tri là CNLĐ về việc làm, thu nhập, đời sống và 2 nội dung Luật liên quan mật thiết đến CNLĐ sẽ được Quốc hội xem xét thông qua trong kỳ họp thứ 7, khóa XV sắp tới là Luật BHXH (sửa đổi, Luật Công đoàn (sửa đổi). Đoàn đã ghi nhận, tiếp thu ý kiến, kiến nghị của cử tri và sẽ tổng hợp gửi đến Quốc hội trong kỳ họp tới.