Hải Phòng chỉ rõ “căn bệnh” ngại va chạm, né đối thoại

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hải Phòng Lê Anh Quân chủ trì tiếp công dân định kỳ tháng 11/2025. Ảnh: Nguyễn Hạnh

Giải quyết gần 500 vụ việc trong bối cảnh “phát triển nóng”

Năm 2025 được xác định là năm bản lề quan trọng của thành phố Hải Phòng với mục tiêu mở rộng không gian kinh tế và đô thị. Hàng loạt đại dự án hạ tầng giao thông và công nghiệp trọng điểm đã được khởi công, đẩy nhanh tiến độ như Cảng Hàng không quốc tế Cát Bi, Khu Công nghiệp Tiên Thanh, tuyến đường vành đai 2 đoạn Tân Vũ - Hưng Đạo - đường Bùi Viện hay Dự án mở rộng Khu công nghiệp Đại An...

Sự phát triển mạnh mẽ này mang lại diện mạo mới cho thành phố Cảng, song cũng đặt ra những thách thức không nhỏ trong công tác quản lý Nhà nước, đặc biệt là lĩnh vực đất đai. Việc triển khai nhiều dự án “thần tốc” cùng thời điểm với quy mô thu hồi đất lớn đã tác động trực tiếp đến đời sống hàng ngàn hộ gia đình.

Mặc dù đại bộ phận Nhân dân đồng thuận bàn giao mặt bằng, nhưng thực tế vẫn còn không ít người dân chưa tìm được tiếng nói chung với chính quyền về chính sách đền bù, hỗ trợ tái định cư. Đây chính là nguyên nhân cốt lõi khiến tình hình KN, TC trên địa bàn có những diễn biến phức tạp, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị.

Số liệu thống kê cho thấy, trong kỳ báo cáo, toàn thành phố đã tiếp 12.938 lượt công dân (tương ứng 16.136 người), tăng 17,8% so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, số lượng đoàn đông người cũng gia tăng với 280 đoàn, liên quan đến 514 vụ việc (tăng 10,6%). Tuy nhiên, một điểm sáng trong bức tranh chung là dù số lượng người dân đến trụ sở tiếp dân tăng, nhưng tổng số đơn thư tiếp nhận lại giảm 11,9%.

Trong tổng số hơn 14.500 đơn đã xử lý, cơ quan chức năng phân loại được hơn 12.200 đơn đủ điều kiện để giải quyết theo thẩm quyền. Kết quả, trong 893 vụ việc thuộc thẩm quyền, các cơ quan đã giải quyết được 499 vụ việc, đạt tỷ lệ 55,9%.

Cá biệt, qua giải quyết TC, thực hiện chỉ đạo của UBND thành phố Hải Phòng, Thanh tra thành phố đã chuyển thông tin 1 vụ việc sang Công an thành phố do phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự trong công tác lập phương án bồi thường, hỗ trợ. Song song với đó, thành phố cũng triển khai 7 cuộc thanh tra trách nhiệm thủ trưởng trong công tác tiếp dân và xử lý đơn thư.

Hệ lụy từ tâm lý né tránh và những bất cập từ thực tiễn

Nhìn thẳng vào thực tế, lãnh đạo thành phố Hải Phòng nhận định tình hình khiếu kiện đông người vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp.

Thực hiện các kế hoạch rà soát của Thanh tra Chính phủ, đặc biệt là Kế hoạch 363, UBND thành phố Hải Phòng xác định, trên địa bàn có 15 vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài cần tập trung xử lý.

Với tinh thần không né tránh, thành phố đã tham mưu và giải quyết dứt điểm được 10/15 vụ việc, hiện chỉ còn 5 vụ đang tiếp tục được rà soát để tìm phương án tối ưu. Bên cạnh đó, 4 vụ việc KN, TC phức tạp về an ninh trật tự cũng đang được Tổ công tác chuyên biệt theo dõi sát sao.

UBND thành phố đánh giá, vai trò của người đứng đầu là nhân tố quyết định hiệu quả công tác này. Dù nhiều Chủ tịch UBND cấp xã, Giám đốc sở đã chủ động phối hợp hòa giải mâu thuẫn ngay từ cơ sở, song vẫn còn tình trạng thủ trưởng một số đơn vị chưa thực hiện nghiêm lịch tiếp dân, ủy quyền cho cấp phó sai quy định.

Đáng nói, một bộ phận lãnh đạo cấp sở, ngành và cấp xã vẫn còn mang nặng tâm lý "ngại khó, ngại va chạm", né tránh đối thoại trực tiếp và không lắng nghe hết tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân. Chính sự thờ ơ này đã khiến những vụ việc lẽ ra có thể giải quyết đơn giản tại cơ sở lại trở nên bức xúc, dẫn đến khiếu kiện vượt cấp.

Nguyên nhân của thực trạng trên không chỉ đến từ yếu tố con người mà còn xuất phát từ những bất cập về cơ chế. Hệ thống pháp luật đất đai thay đổi qua các thời kỳ cùng lịch sử quản lý lỏng lẻo trước đây đã để lại nhiều hệ lụy.

Sự chênh lệch chính sách đền bù giữa các thời điểm, các địa phương và sự hỗ trợ khác nhau của doanh nghiệp đã tạo tâm lý so bì, cảm giác thiếu công bằng trong Nhân dân. Lợi dụng kẽ hở này, một số phần tử xấu đã kích động người dân khiếu kiện, gây mất an ninh trật tự.

Ngoài ra, chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp dân, đặc biệt ở cấp xã, còn hạn chế về chuyên môn. Việc phân loại đơn nhầm lẫn, xác định sai thẩm quyền hay quy trình giải quyết chậm trễ đã làm giảm lòng tin của người dân vào kết quả giải quyết.

Bước sang năm 2026, Hải Phòng yêu cầu thủ trưởng các cơ quan hành chính phải tập trung thanh tra, xác minh và giải quyết dứt điểm đơn thư thuộc thẩm quyền, kiên quyết không để phát sinh “điểm nóng” mới. Việc kiểm tra, đôn đốc thực hiện các quyết định đã có hiệu lực pháp luật sẽ được đẩy mạnh để đảm bảo tính nghiêm minh.

Đặc biệt, thành phố sẽ tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, cập nhật dữ liệu vào Cơ sở dữ liệu quốc gia để quản lý minh bạch, kết hợp với đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu và thực hiện đúng quyền, nghĩa vụ của mình.

Với những giải pháp đồng bộ, Hải Phòng kỳ vọng tạo ra bước chuyển biến mạnh mẽ, ổn định an ninh trật tự, tạo đà cho sự phát triển bền vững của thành phố Cảng.