Phát huy vai trò trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố trong xây dựng đời sống văn hóa

Mang đến liên hoan những người thực, việc thực 

Trên sân khấu của Trung tâm Văn hóa và Thư viện TP Hà Nội (số 7 phố Phùng Hưng, phường Hà Đông), khán giả được theo dõi các trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố thể hiện kỹ năng, tài trí trong việc thực hiện nhiệm vụ tại địa phương qua những tiểu phẩm kịch và xử lý tình huống thực tế. 

Tham gia liên hoan, tổ dân phố 12 Quang Trung (phường Hà Đông) nhận được những tràng pháo tay không ngớt của khán giả khi mang đến một tiểu phẩm kịch dung dị về hành trình đưa Phong trào “Bình dân học vụ số” đến từng hộ dân. Nhân vật trung tâm của tiểu phẩm là tổ trưởng tổ dân phố với cách làm, cách nói khéo léo khi “đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn từng người” để trang bị kiến thức, kỹ năng số. Là người tham gia sáng tạo kịch bản, đạo diễn, ông Trương Trung Lễ, Tổ trưởng tổ dân phố 12 Quang Trung, chia sẻ: “Tiểu phẩm kịch tái hiện chân thực công việc hằng ngày của tôi và tổ chuyển đổi số ở địa phương. Ngoài đời thực, ai ở vị trí nào thì lên sân khấu cơ bản vẫn như vậy, từ trưởng ban công tác mặt trận tổ dân phố, trưởng chi hội phụ nữ đến bí thư đoàn thanh niên... Tiểu phẩm chia sẻ những kinh nghiệm của tổ dân phố của tôi khi tiếp cận, hướng dẫn người cao tuổi sử dụng các ứng dụng số. Dù họ có lúc chán nản, cáu gắt, nhưng tổ trưởng tổ dân phố vẫn nhẹ nhàng, kiên trì hướng dẫn, giải thích giúp các bậc cao niên tiếp cận công nghệ số”.

Tiểu phẩm kịch của tổ dân phố 12 Quang Trung (phường Hà Đông) tại liên hoan.

Tiểu phẩm kịch của tổ dân phố số 2 (phường Cửa Nam) lựa chọn thể hiện một tình huống quen thuộc mà vẫn luôn “nóng", đó là vận động người dân không lấn chiếm vỉa hè, xây dựng phường kiểu mẫu về trật tự, văn minh đô thị. Chỉ với 3 nhân vật trên sân khấu, tiểu phẩm tạo nên sức hút bằng tình huống chân thực, cách thể hiện hài hước, tự nhiên. Sau tiếng cười của khán giả là những suy ngẫm về cách ứng xử trong cộng đồng dân cư, về ranh giới giữa lợi ích cá nhân và tập thể. Bà Nguyễn Thị Xuân Thắng, Tổ trưởng tổ dân phố số 2 cho biết: “Tiểu phẩm chúng tôi mang đến liên hoan là người thực, việc thực. Tôi cố gắng thực hiện hiệu quả các phương pháp dân vận, kiên trì tuyên truyền, vận động để người dân hiểu, đồng tình với chủ trương của phường và thành phố. Liên hoan là dịp để các trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố giao lưu, học hỏi lẫn nhau; áp dụng các mô hình hay, cách làm sáng tạo cho địa phương mình”.

Hạt nhân gắn kết cộng đồng

Liên hoan thôn, tổ dân phố văn hóa tiêu biểu TP Hà Nội năm 2025 cho thấy vai trò quan trọng của trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố trong việc gắn kết cộng đồng, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển toàn diện ở địa phương. Những chương trình nghệ thuật đều được chuẩn bị công phu, phản ánh rõ nét tinh thần đoàn kết, sự gắn bó cộng đồng và những giá trị văn hóa đặc trưng của từng địa phương như: Múa trống bồng Triều Khúc của phường Thanh Liệt; múa giảo long của phường Việt Hưng; nghệ thuật tuồng truyền thống xã Thư Lâm; trình diễn cồng chiêng của đồng bào dân tộc Mường xã Suối Hai...

Tổ dân phố Hạ 9 (phường Tây Tựu) mang đến tiết mục ca múa nhạc sôi động, đặc sắc. Đội hình biểu diễn gồm gần 80 diễn viên quần chúng, trong đó, người lớn tuổi nhất là 70 tuổi, người nhỏ tuổi nhất là 8 tuổi. Thông qua lời ca, tiếng hát, vũ điệu, phần trình diễn lan tỏa, quảng bá lễ hội truyền thống bơi Đăm và làng nghề trồng hoa Tây Tựu-những giá trị văn hóa độc đáo, niềm tự hào của người dân phường Tây Tựu. Phần trình diễn hoàn toàn do người dân trong tổ dân phố tự biên đạo, tự biểu diễn, huy động nguồn kinh phí xã hội hóa của địa phương. Bà Nguyễn Thị Ngọc Hoa, người dân tổ dân phố Hạ 9, tác giả ca khúc trong phần trình diễn, chia sẻ: “Nhờ sự động viên của tổ trưởng tổ dân phố và bằng tình cảm sâu nặng với mảnh đất, con người Tây Tựu, tôi đã viết lời cho ca khúc này rồi nhờ con trai từng theo học nghệ thuật phổ nhạc. Bà con ai cũng rất bận rộn, nhưng nhờ tổ trưởng tổ dân phố nhiệt tình huy động, kết nối, tuyên truyền, mọi việc đều thuận lợi, bà con vui vẻ tham gia”. 

Ông Phạm Xuân Tài, Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP Hà Nội nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố hiện nay: “Trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp với nhiều đổi mới về cơ cấu và phương thức quản lý, các thôn, tổ dân phố vẫn luôn là nền tảng của cộng đồng dân cư. Trong đó, trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố là hạt nhân trong việc phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức chính trị ở cơ sở, là nhân tố quan trọng góp phần xây dựng chính quyền cơ sở trong sạch, vững mạnh”.

Nói về những khó khăn, mong muốn của trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, ông Lưu Trí Cường, Trưởng thôn Mã Kiều (xã Thanh Oai) bày tỏ: “Dù được sự hỗ trợ của lực lượng thanh niên, phụ nữ... nhưng các trưởng thôn vẫn đang gặp khó khăn khi bám sát, vận động từng nhà, từng người trong các hoạt động, phong trào ở địa phương. Tôi mong Đảng, Nhà nước, các cấp chính quyền quan tâm, trang bị cho chúng tôi nhiều hơn các kỹ năng mềm để giải quyết các vấn đề trong cộng đồng, để chúng tôi làm “cầu nối” giữa chính quyền và dân hiệu quả, góp phần bảo đảm cuộc sống bình an, hạnh phúc cho bà con”.