Tăng cường bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng

Thống kê của Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông, cho thấy, với hơn 70% dân số dùng Internet, Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ người dùng Internet cao. Việt Nam đang có khoảng 24,7 triệu trẻ em, chiếm gần 25% dân số. Trẻ em Việt Nam tiếp cận với Internet, các thiết bị kỹ thuật số từ rất sớm. 2/3 trẻ em có thể tiếp cận thiết bị kết nối Internet để học tập, giải trí, liên lạc với người thân và sinh hoạt hằng ngày.

Khảo sát của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) năm 2022 cũng cho thấy, 82% trẻ em Việt Nam từ 12 - 13 tuổi sử dụng Internet hàng ngày, con số này ở lứa tuổi 14 - 15 là 93%.

Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH), thời gian trẻ em Việt Nam sử dụng mạng xã hội là từ 5 - 7 giờ mỗi ngày. Vấn đề bảo vệ trẻ em Việt Nam trên mạng đang đặt ra nhiều thách thức. Trong 6 nhóm rủi ro khi trẻ em tham gia môi trường mạng có vấn đề nghiện Internet.

Để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, thời gian qua các tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước có liên quan đã phối hợp chặt chẽ với nhau để triển khai đúng các yêu cầu của Quyết định số 830/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 1/6/2021 phê duyệt Chương trình Bảo vệ và Hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025.

Cùng với đó, duy trì môi trường mạng, phát triển hệ sinh thái sản phẩm, ứng dụng công nghệ số Việt Nam cho trẻ em học tập, kết nối, giao lưu, giải trí trên môi trường không gian mạng sáng tạo, lành mạnh; các đơn vị thường xuyên nâng cao các kiến thức, kỹ năng phù hợp cho từng lứa tuổi trẻ em, để trẻ em có “hệ miễn dịch số” tự nhận thức, đề phòng các rủi ro, nguy cơ mất an toàn trên môi trường sử dụng mạng.

Đặc biệt, tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em 111, trực thuộc Cục Trẻ em, Bộ LĐTB&XH nhằm kết nối, xử lý các vụ việc xâm hại trẻ em, tư vấn bảo vệ chăm sóc, giáo dục trẻ em.

Mỗi năm, tổng đài tiếp nhận hơn 400 - 500 cuộc gọi về vấn đề trẻ em trên môi trường mạng. Có những ca do cha mẹ và trẻ em gọi đến tổng đài tư vấn và một số ca thì trực tiếp nhân viên tổng đài gọi tới để can thiệp.

Chia sẻ tại toạ đàm mới đây về hỗ trợ trẻ em phòng tránh bị lừa đảo, bắt nạt trên môi trường mạng và nghiện Internet, ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin chỉ ra 5 nguy cơ, mối đe dọa lớn cho trẻ em trên không gian mạng, đó là: Tiếp cận với những nội dung độc hại làm lệch lạc suy nghĩ, lối sống, sự phát triển; bị phát tán thông tin riêng tư, thông tin cá nhân gây ảnh hưởng tiêu cực tới cuộc sống của trẻ; bị bắt nạt trực tuyến dưới nhiều hình thức khác nhau; sử dụng quá mức và rơi vào tình trạng nghiện Internet; bị lôi kéo, dụ dỗ, quấy rối, lừa đảo, dọa nạt, tống tiền, ép tham gia các hoạt động vi phạm pháp luật...

Đánh giá về tầm quan trọng của việc bảo vệ trẻ em trên môi trường không gian mạng hiện nay, ông Khoa  cho rằng, trẻ em sẽ là thế hệ công dân số mới, mang lại sự thịnh vượng cho không gian mạng. Tuy nhiên, việc thiếu các kiến thức, kỹ năng để trẻ em có thể tự bảo vệ an toàn trên không gian số đang là một hạn chế, thách thức.

Về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Nga, Phó Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ LĐTB&XH cho biết, có thể khẳng định trẻ em Việt Nam cũng có các vấn đề liên quan tới nghiện Internet nhưng số liệu cụ thể là bao nhiêu thì thực tế chúng ta chưa có các công bố chính thức.

Theo đại diện Cục Trẻ em, qua phân tích các ca cụ thể cho thấy, nếu không may trẻ bị nghiện thì việc hỗ trợ các em đang rất khó khăn, bởi nó liên quan tới nhân lực, thời gian, cũng như việc các em có thể giảm sự phụ thuộc vào việc sử dụng Internet và mạng xã hội hay không. Vì thế, các gia đình cần tăng cường phòng ngừa để trẻ không bị rơi vào tình trạng nghiện Internet.

Để tăng cường sự kết nối giữa các bên liên quan, thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa các hoạt động bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, ngày 15/8/2023, Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA) ra quyết định thành lập Câu lạc bộ Bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng.

Theo đại diện VNISA, Câu lạc bộ Bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng sẽ có nhiệm vụ nghiên cứu, đề xuất để Hiệp hội tham gia đóng góp ý kiến xây dựng các chính sách, văn bản pháp luật của Nhà nước trong lĩnh vực bảo vệ trẻ em trên mạng; Phối hợp với các cơ quan Nhà nước tuyên truyền, nâng cao nhận thức và kỹ năng bảo vệ trẻ em trên không gian mạng một cách rộng rãi, mang lại hiệu quả thiết thực; thúc đẩy xây dựng các nội dung hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh trên không gian mạng dưới nhiều hình thức.

Đặc biệt, việc ra mắt Câu lạc bộ Bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng với sự liên kết ban đầu là những doanh nghiệp công nghệ thông tin hàng đầu về an toàn thông tin tạo cơ chế phản ứng nhanh và tích cực trước những biến đổi nhanh chóng của công nghệ; đồng thời tạo hệ sinh thái các sản phẩm công nghệ bảo vệ trẻ em trên không gian mạng.