Thấy gì từ vụ các ca khúc cách mạng bị chặn trên YouTube

Các ca khúc nổi tiếng như "Bài ca thống nhất" (Võ Văn Di), "Vì nhân dân quên mình" (Doãn Quang Khải), "Đoàn vệ quốc quân" (Phan Huỳnh Điểu), "Chiếc gậy Trường Sơn" (Phạm Tuyên), "Tiến bước dưới quân kỳ" (Doãn Nho), "Cô gái mở đường" (Xuân Giao), "Hành khúc ngày và đêm" (Phan Huỳnh Điểu)... từng có lượt xem tốt nhưng đã bị chặn trên YouTube.

Hồi giữa tháng 5.2025, BH Media đã gửi đơn đến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Bản quyền tác giả, Cục An ninh Chính trị nội bộ - Bộ Công an và nêu quan điểm rằng, VCPMC đã có hành vi cản trở việc phổ biến các tác phẩm âm nhạc cách mạng trên nền tảng YouTube.

BH Media cho biết, trên hệ thống quản lý nội dung của YouTube (CMS), VCPMC đã gắn quyền 100% với ca khúc "Đoàn vệ quốc quân", bao gồm cả quyền truyền đạt (PR - Performance Right) và quyền sao chép (MR - Mechanical Right).

Tùy theo lượt xem mỗi video, YouTube chi trả tiền tác quyền cho VCPMC từ hệ thống, bao gồm cả PR và MR.

Tuy nhiên, BH Media chia sẻ, VCPMC vẫn tiếp tục yêu cầu các đơn vị sản xuất nội dung như BH Media trả thêm tiền bản quyền, thu phí theo năm để gia hạn, giữ video trên nền tảng số.

Phía BH Media gọi hành vi này là “không minh bạch”, có tính chất "tận thu" và khiến các đơn vị sản xuất gặp khó khăn trong việc phổ biến ca khúc đến với công chúng.

Ông Nguyễn Hải Bình - Tổng Giám đốc BH Media chia sẻ: "YouTube là kênh mang lại nhiều tiền bản quyền nhất cho VCPMC và các nhạc sĩ. Việc thu phí chồng phí tác quyền về lâu dài gây thiệt hại cho nhạc sĩ, khiến các đơn vị sản xuất ngại sáng tạo. Trong khi đó, điều quan trọng nhất với các tác giả là làm sao để tác phẩm của mình được nhiều khán giả biết đến. Họ không muốn các video ca khúc của mình bị chặn chỉ để thu tác quyền.

Thực chất mối quan hệ giữa tác giả với các nhà sản xuất, nhà phát hành là mối quan hệ cộng sinh, cùng phát triển. Chúng tôi luôn tôn trọng quyền tác giả, tuy nhiên, việc bảo vệ quyền tác giả trên môi trường YouTube tại Việt Nam cần được minh bạch và tuân thủ theo chính sách của nền tảng cũng như thông lệ quốc tế".

BH Media đưa dẫn chứng về cách thu phí tác quyền của các đơn vị quốc tế như ICE (International Copyright Enterprise) - tổ chức quản lý quyền tác giả âm nhạc bao gồm nhiều tổ chức quản lý tập thể quyền (CMO) lớn như PRS for Music (Anh), GEMA (Đức), STIM (Thụy Điển)...

Các tổ chức, công ty quản lý quyền tác giả trên thế giới ký hợp đồng đối tác với YouTube tương tự VCPMC sẽ nhận tiền tác quyền từ YouTube thông qua CMS. Các tổ chức này sẽ không block (chặn) hay takedown (gỡ bỏ) video để gây sức ép, buộc chủ kênh phải đóng thêm tiền như cách VCPMC làm.

Theo điểm a, khoản 3, điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ, các chủ sở hữu quyền tác giả không có quyền ngăn cấm các tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi sao chép tác phẩm chỉ để thực hiện các quyền khác theo quy định của Luật này. Ví dụ như sao chép video đăng lên YouTube chỉ nhằm mục đích phát video (truyền đạt tác phẩm) cho khán giả xem trên YouTube.

Về phía VCPMC, ngày 15.5 vừa qua, đơn vị này đã gửi đơn khởi kiện BH Media tại TAND TP Hà Nội do các hành vi xâm phạm quyền tác giả. Ngoài việc khởi kiện, VCPMC cũng yêu cầu BH Media đính chính thông tin, công khai xin lỗi vì đã phát ngôn sai sự thật, gây tổn hại đến hình ảnh và uy tín của VCPMC.

Phóng viên Lao Động đã liên hệ đại diện VCPMC nhưng chưa được phản hồi.

Trước đó, trong một cuộc trò chuyện với phóng viên Lao Động, Tổng Giám đốc VCPMC - nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn nói về những kiện tụng xung quanh mức tính nhuận bút tác quyền.

Nhạc sĩ thông tin, theo pháp luật hiện hành, trách nhiệm của tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả, quyền liên quan trong việc xây dựng biểu mức tiếp tục được quy định tại Khoản 1 Điều 43 Nghị định số 22/2018/NĐ-CP: “Tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả, quyền liên quan xây dựng Biểu mức tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất quy định tại khoản 3 Điều 20, khoản 4 Điều 29 của Luật sở hữu trí tuệ và quyền lợi vật chất quy định tại khoản 2 Điều 30, khoản 2 Điều 31 của Luật sở hữu trí tuệ”.

Ông Cẩn khẳng định, VCPMC luôn thượng tôn pháp luật Việt Nam, tôn trọng các giá trị sáng tạo, quyền và lợi ích hợp pháp của các tác giả, chủ sở hữu tác phẩm.