Bãi bỏ mức lương cơ sở, mức tham chiếu thay thế được tính ra sao?

Bổ sung quy định “mức tham chiếu”

Sáng 27.5, tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, bà Nguyễn Thúy Anh - Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội - trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) (sửa đổi).

Theo Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21.5.2018 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách tiền lương thì mức lương cơ sở sẽ được bãi bỏ. Do đó, không còn căn cứ thực hiện được việc điều chỉnh tiền lương đã đóng BHXH để tính lương hưu và tính hưởng một số chế độ BHXH (một số khoản trợ cấp BHXH dựa trên mức lương cơ sở) và một số chế độ ở các luật khác, trong đó có Luật An toàn, vệ sinh lao động; Luật Việc làm... liên quan đến các quy định về chế độ của bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và bảo hiểm thất nghiệp.

Về nội dung này, bà Nguyễn Thúy Anh cho biết, theo đề nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc đánh giá tác động của cải cách tiền lương đối với các quy định của Luật BHXH, trong đó có việc bãi bỏ mức lương cơ sở, Chính phủ đã đề xuất bổ sung quy định về khái niệm mức tham chiếu tại Khoản 12 Điều 4 thay cho mức lương cơ sở để làm căn cứ và bổ sung quy định về nội dung này.

Bà Nguyễn Thúy Anh cho rằng, đây là nội dung mới được đặt ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm đánh giá tác động, đồng thời nghiên cứu xây dựng một số nguyên tắc cụ thể xác định mức tham chiếu để thực hiện từ ngày 1.7.2024 khi cải cách tiền lương cũng như khi Luật có hiệu lực, đúng theo quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH.

Bên cạnh đó, bổ sung quy định “mức tham chiếu” cụ thể này trong dự thảo Luật (dưới dạng nguyên tắc tính vào thời điểm cải cách tiền lương) vì khi thực hiện cải cách tiền lương sẽ xảy ra độ chênh lệch lớn giữa lương hưu của người nghỉ hưu và người đang làm việc do tăng lương mới rất cao, còn sau đó khi áp dụng nguyên tắc điều chỉnh cho các năm hoặc giai đoạn tiếp theo trên cơ sở mức tăng chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế và phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước, quỹ BHXH.

Bên cạnh đó, nghiên cứu bổ sung trong dự thảo Luật quy định về việc hằng năm, Chính phủ báo cáo Quốc hội về việc xây dựng, tổ chức thực hiện mức tham chiếu này đối với các chính sách BHXH, BHTN, BHYT.

Cùng với đó, nghiên cứu bổ sung trong dự thảo Luật quy định về căn cứ đóng BHXH của khu vực doanh nghiệp ít nhất bằng 70% tổng tiền lương và các khoản thu nhập khác có tính chất lương của người lao động theo quy định của Nghị quyết số 28-NQ/TW để hài hòa với căn cứ đóng BHXH của khu vực nhà nước sau cải cách tiền lương, bảo đảm người lao động khi về già có mức lương hưu đủ sống, không thấp dưới mức sống tối thiểu; khắc phục tình trạng trốn đóng BHXH.

Tính toán "mức tham chiếu" phù hợp

Thảo luận tại hội trường về nội dung này, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Trần Thị Thu Phước (Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum) cho biết, Chính phủ có đề xuất mức tham chiếu tính bằng 1,8 triệu đồng từ 1.7.2024 thay thế mức lương cơ sở để tính đóng BHXH theo quy định tại Luật BHXH 2014 và để thực hiện BHXH theo quy định tại Luật BHXH sửa đổi.

Tuy nhiên, ĐBQH phân tích, từ 1.7.2024 tới đây, dự kiến lương bình quân của công chức, viên chức tăng 30%, nên ĐBQH đề nghị cần đánh giá toàn diện hơn về đề xuất này.

“Sau cải cách tiền lương, tiền lương đóng BHXH từ 1.7.2024 trở đi, đối với những người thực hiện chế độ tiền lương do nhà nước quy định đều tăng, nên phải tính toán phù hợp hơn mức tham chiếu trong thời gian tới” - ĐBQH đề xuất.