Thuốc lá âm thầm làm nặng bệnh đái tháo đường

Theo bác sĩ Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, đái tháo đường (ĐTĐ) là bệnh lý mạn tính nguy hiểm, gây ra hàng loạt biến chứng nghiêm trọng. Trong đó, những biến chứng đáng sợ nhất gồm: nhồi máu cơ tim - nguyên nhân tử vong hàng đầu; đột quỵ não - dẫn đến tàn phế; loét bàn chân - kéo dài điều trị và có thể dẫn đến cắt cụt chi; và bệnh võng mạc ĐTĐ - là một trong các nguyên nhân chính gây mù lòa.

Điểm chung của các “sát thủ” này không chỉ là việc kiểm soát đường huyết kém, mà còn do một yếu tố thường bị bỏ qua: hút thuốc lá. Theo thống kê tại Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, khoảng 80% bệnh nhân nhập viện vì nhồi máu cơ tim, đột quỵ hay loét bàn chân vẫn đang hút thuốc lá hoặc mới bỏ thuốc trong vài năm gần đây.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ - CDC, điều đáng lo ngại là nhiều bệnh nhân không biết rằng hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc ĐTĐ tuýp 2 từ 30 - 40% Không chỉ vậy, thuốc lá còn thúc đẩy xơ vữa động mạch, làm tăng nguy cơ tắc mạch, đồng thời khiến việc kiểm soát huyết áp ở bệnh nhân ĐTĐ thêm phức tạp và tốn kém.

Bác sĩ Bảy chia sẻ thêm, không chỉ ĐTĐ, các bệnh nội tiết khác cũng bị ảnh hưởng tiêu cực bởi thuốc lá. Điển hình là bệnh cường giáp Basedow. Nhiều nghiên cứu cho thấy hút thuốc là yếu tố nguy cơ khởi phát bệnh và làm trầm trọng tình trạng lồi mắt - biến chứng đặc trưng ở phụ nữ mắc Basedow. Đáng buồn là nhiều phụ nữ phải sống với khuôn mặt biến dạng không chỉ vì bệnh mà còn do thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc từ chồng hoặc đồng nghiệp.

"Tôi nhiều lần chứng kiến người nhà bệnh nhân thản nhiên hút thuốc ở hành lang bệnh viện, trong khi những chậu cây cảnh đầy đầu mẩu thuốc lá. Một bao thuốc chỉ hơn 10.000 đồng – rẻ bằng vài cốc trà đá – khiến thuốc lá vẫn dễ tiếp cận với thanh niên và người có thu nhập thấp. Chính sự dễ dàng ấy khiến nỗ lực của ngành y trong vận động bỏ thuốc gặp nhiều trở ngại", bác sĩ Bảy cho hay.

Giải pháp căn cơ để giảm số người hút thuốc lá đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo và nhiều nước áp dụng thành công, đó là tăng thuế thuốc lá. Việt Nam cần một chính sách thuế đủ mạnh, như phương án Bộ Y tế kiến nghị: đánh thuế tuyệt đối tối thiểu 5.000 đồng/bao và tăng dần lên 15.000 đồng/bao vào năm 2030, kết hợp với thuế tỉ lệ 75%.

Nếu thực hiện lộ trình này, Việt Nam có thể giảm được 3,2 triệu người hút thuốc - nhiều hơn hơn 1 triệu người so với phương án của Bộ Tài chính hiện tại. Điều này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn giảm gánh nặng y tế, tiết kiệm hàng nghìn tỉ đồng chi phí điều trị bệnh liên quan đến thuốc lá mỗi năm. Tăng thuế thuốc lá không phải là lựa chọn, mà là yêu cầu cấp thiết.