Bài 1: 5 năm xây dựng thị trường, Công ty Dương Minh bỗng trắng tay

Vì tin vào văn bản được phân phối độc quyền, Cty Dương Minh đã đầu tư xây dựng hệ thống phân phối mỹ phẩm chính hãng Obagi. Ảnh: PV

Bà Bích Thu, Giám đốc phụ trách kinh doanh Công ty Dương Minh cho biết, tháng 9/2017, Công ty Dương Minh chính thức có giấy tiếp nhận công bố mỹ phẩm các sản phẩm Obagi Hoa Kỳ và cũng chính thức trở thành nhà nhập khẩu phân phối độc quyền các sản phẩm Obagi ở thị trường Việt Nam. Hà Kim Nguyễn - nhà phân phối của Obagi toàn cầu phụ trách khu vực Đông Nam Á kết nối với Obagi Hoa Kỳ như người đại diện. Hai bên ký kết làm thủ tục chứng nhận hợp pháp hóa lãnh sự qua công chứng viên HUNG THAI và ông JAIME CASTLE cùng ký tên.

Suốt từ năm 2017 đến 2019, Công ty Dương Minh vừa xây dựng cơ sở vật chất vừa bước từng bước để xây dựng thị trường phân phối sản phẩm Obagi.

Ban lãnh đạo công ty vừa tuyển dụng hệ thống nhân viên phân phối có chuyên ngành về dược mỹ phẩm, vừa nỗ lực xây dựng thị trường. Khách hàng nhận biết thương hiệu Obagi tăng trưởng liên tục nhờ những nỗ lực phát triển thị trường sáng suốt và không ngừng nghỉ của Công ty Dương Minh thông qua các hoạt động marketing với khoản chi lớn. Thời điểm cao nhất, Công ty Dương Minh đã xây dựng được 8.000 cơ sở phân phối trên toàn quốc. Năm 2020, doanh số bán sản phẩm Obagi bắt đầu phát triển ở thị trường Việt Nam.

Bà Thu cho biết: Cuối năm 2021, Hà Kim Nguyễn - một nhà phân phối của Obagi toàn cầu phụ trách khu vực Đông Nam Á  và cũng là đầu mối cung cấp sản phẩm Obagi cho chúng tôi - rất hài lòng về kết quả mà chúng tôi đạt được và đơn phương đề nghị bán Công ty Dương Minh cho Công ty Obagi. Tuy nhiên, tháng 9/2021, Hà Kim Nguyễn bất ngờ thông báo với Công ty Dương Minh rằng, Công ty Obagi đã được bán cho chủ mới và sau năm 2021 có thể Công ty Dương Minh sẽ không còn được phép bán sản phẩm Obagi ở Việt Nam nữa. Chỉ còn cách là Công ty Dương Minh mua số lượng lớn hàng của Obagi, đảm bảo doanh thu. Vì Công ty Dương Minh không có bất kỳ văn bản xác nhận nào từ Hà Kim Nguyễn hay Công ty Obagi nên đã tin tưởng và mua số lượng hàng trị giá nhiều triệu USD từ Obagi. Và bắt đầu nhập từ đầu năm 2022.

Cũng theo yêu cầu của Hà Kim Nguyễn, ngày 28/2/2022, chúng tôi lập mới Công ty TNHH Obagi Medical Việt Nam để tiếp tục đăng ký bộ hồ sơ công bố mỹ phẩm mới.

Ngày 31/3/2022, Công ty Obagi Medical Việt Nam nhận được thư ủy quyền và giấy chứng nhận lưu hành tự do được cấp bởi công ty Obagi. Nội dung bộ hồ sơ này cấp cho Công ty Obagi Medical Việt Nam quyền nhập khẩu và phân phối độc quyền các sản phẩm Obagi ở thị trường Việt Nam, có giá trị đến 31/12/2025.

Năm 2022, Hà Kim Nguyễn yêu cầu Công ty Dương Minh phải tiếp tục mua hàng mỗi tháng trị giá vài triệu đô la thì mới được tiếp tục làm nhà phân phối độc quyền Obagi tại Việt Nam. Đây cũng là một thông báo bằng miệng mà không hề có xác nhận bằng văn bản nào từ Hà Kim Nguyễn hoặc Công ty Obagi. Công ty Dương Minh đã trả lời rằng yêu cầu này là không thể thực hiện được vì tình hình kinh tế khó khăn, kết quả kinh doanh không được tốt. Chúng tôi đề nghị chỉ mua những mã hàng nào chúng tôi cần, còn những mã hàng đang tồn kho nhiều thì không thể mua được. Tuy nhiên, cả Hà Kim Nguyễn và Công ty Obagi từ chối bán những mã hàng mà chúng tôi cần, tìm mọi cách ép chúng tôi phải mua những sản phẩm mà chúng tôi đang còn quá nhiều tồn kho. Họ yêu cầu chúng tôi phải mua đủ lượng hàng mỗi tháng nhưng lại báo hết hàng những sản phẩm chúng tôi đang cần đặt mua.

Bà Thu bức xúc: “Tháng 7/2022, chúng tôi tổ chức sự kiện ra mắt sản phẩm Obagi mới tại thị trường Việt Nam. Chúng tôi đã thông báo mời Công ty Obagi và Hà Kim Nguyễn đến dự sự kiện này. Sự kiện đã diễn ra tốt đẹp. Đùng một cái, ngày 4/8/2022, Jaime - CEO của Công ty Obagi gửi email chấm dứt quyền phân phối độc quyền sản phẩm Obagi tại Việt Nam của Công ty Dương Minh và Công ty Obagi Medical Việt Nam ngay lập tức mà không giải thích lý do hoặc cung cấp một thời gian lộ trình chấm dứt hợp lý. Ngoài email này, chúng tôi không nhận được bất kỳ văn bản nào khác. Trong khi đó, thư ủy quyền và giấy chứng nhận lưu hành sản phẩm cho công ty chúng tôi được lập dưới hình thức chứng nhận hợp pháp hóa lãnh sự và còn nguyên hiệu lực. Bị cạnh tranh không lành mạnh, chúng tôi đã bình tĩnh tìm hiểu lại toàn bộ sự việc và nhận thấy có dấu hiệu bất thường trong sự cấp phép của cơ quan quản lý Nhà nước. Điều này đã tiếp tay cho doanh nghiệp Việt cạnh tranh không lành mạnh, thôn tính nhau ngay trên sân nội địa để doanh nghiệp nước ngoài hưởng lợi. Cụ thể, là đẩy Công ty Dương Minh vào thiệt hại nhiều triệu USD dù luôn tuân thủ tôn chỉ kinh doanh bài bản, thượng tôn pháp luật và giữ chữ tín. Đây cũng là lý do hơn 1 năm qua, chúng tôi kiên trì nộp đơn lên các cơ quan Trung ương như Bộ Công an, Bộ Công thương, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Cạnh tranh quốc gia, Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, Cục Sở hữu trí tuệ, Tổng cục Quản lý thị trường… Tuy nhiên, chưa một cơ quan nào cho Công ty Dương Minh một câu trả lởi thỏa đáng”.

Tìm hiểu hồ sơ vụ việc chúng tôi nhận thấy, qua hàng chục lá đơn kêu cứu, khiếu nại, đề nghị, tố cáo gửi đến các cơ quan chức năng và các bộ, ngành Trung ương, đại diện Công ty Dương Minh cho rằng, có dấu hiệu bất thường trong việc cấp phép một số sản phẩm Obagi tại Việt Nam. Việc này đã tiếp tay cho hành vi cạnh tranh không lành mạnh, khiến cho Công ty Dương Minh thua ngay trên sân nhà, nhận về trái đắng và đối mặt với thiệt hại nhiều triệu USD. Đồng thời, sự nhập nhèm trong quản lý còn vô hình chung đẩy người tiêu dùng Việt Nam vào ma trận hàng trôi nổi, hàng kém chất lượng, ảnh hưởng đến sức khỏe và thiệt hại về tài chính.

Bà Thu cũng cho biết, Công ty Dương Minh đã liên tục liên hệ hãng Obagi Hoa Kỳ để thương lượng giải quyết các vấn đề liên quan, nhưng hãng Obagi Hoa Kỳ không có thiện chí giải quyết. Đến tháng 7/2023, sau gần 1 năm nỗ lực thương lượng để giải quyết sự việc với tinh thần thiện chí, hợp tác nhưng không có kết quả, đứng trước những thiệt hại quá lớn, Công ty Dương Minh đã nộp đơn kiện hãng Obagi Hoa Kỳ, tập đoàn Waldencast (chủ sở hữu thương hiệu Obagi tại Mỹ) tại tòa án liên bang California, Mỹ để yêu cầu bồi thường thiệt hại nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công ty chúng tôi. Vụ việc vẫn đang trong quá trình xử lý.

Trong khi chưa có phán quyết cuối cùng của tòa án và văn bản cấp phân phối độc quyền còn nguyên hiệu lực, Công ty Dương Minh còn phải đối mặt với nhiều chiêu trò cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường nội địa mà doanh nghiệp nước ngoài thì hưởng lợi. Điều đáng nói hơn là, các đề nghị của Công ty Dương Minh với các cơ quan quản lý Nhà nước cũng chỉ nhận được sự chuyển trách nhiệm lòng vòng.