Điện Biên: Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong các ngành kinh tế trọng điểm

Giám đốc Sở KH&CN Vũ Anh Dũng phát biểu tại buổi làm việc giữa Đoàn công tác của Bộ KH&CN với Sở KH&CN tỉnh Điện Biên về tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy chính quyền 2 cấp chuyển đổi số hiệu quả. Ảnh: CTV

Từ nhận thức đến hành động quyết liệt

Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tỉnh Điện Biên Vũ Anh Dũng, trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số và kinh tế tri thức không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là giải pháp đột phá để nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Thời gian qua, Điện Biên có nhiều bước tiến đáng kể được ghi nhận: từ việc xây dựng hạ tầng số, khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng công nghệ, đến hình thành cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Toàn tỉnh hiện có 45 doanh nghiệp công nghệ số và hơn 1.000 doanh nghiệp sử dụng nền tảng số trong sản xuất, thương mại điện tử, du lịch, logistics. Tỷ trọng kinh tế số trong GRDP đã đạt gần 12% — một kết quả ấn tượng đối với địa phương miền núi còn nhiều khó khăn như Điện Biên.

Sự kiện “Ngày hội AI” với chủ đề “Chiến dịch Điện Biên Phủ - Hành trình phủ AI” được tổ chức gần đây đã trở thành biểu tượng cho tinh thần sáng tạo và khát vọng số hóa toàn diện. Theo ông Dũng, đó là “bước khởi đầu để đưa công nghệ vào đời sống, biến chuyển đổi số từ khẩu hiệu thành hành động cụ thể.”

Ngoài ra, tỉnh đã có nhiều nỗ lực nhằm thúc đẩy ứng dụng KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong các ngành, lĩnh vực, đặc biệt là các ngành kinh tế trọng điểm của tỉnh như: Nông nghiệp, du lịch, công thương và quản lý tài nguyên.

Dù vậy, Điện Biên vẫn đứng trước không ít thách thức. Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mới hình thành, chưa đồng bộ; hạ tầng công nghệ số ở vùng sâu, vùng xa còn thiếu; các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp KHCN vẫn chưa thật sự hấp dẫn. “Nếu không sớm tháo gỡ, những rào cản này sẽ cản bước tiến của cả hệ thống,” Giám đốc Sở nhìn nhận.

Đồng bộ giải pháp tạo nền tảng cho bứt phá

Trên cơ sở đánh giá thực tiễn, Sở KH&CN xác định việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế số phải được triển khai một cách toàn diện và có trọng tâm.

Trước hết, cần đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức về vai trò của khoa học – công nghệ trong phát triển. Khi từng cán bộ, doanh nghiệp và người dân hiểu rõ lợi ích của chuyển đổi số, thì việc áp dụng công nghệ sẽ không còn là nhiệm vụ hành chính, mà trở thành nhu cầu tự thân.

Song song với đó, hoàn thiện thể chế, chính sách cũng là yêu cầu cấp bách. Tỉnh đang hướng tới xây dựng cơ chế đặc thù khuyến khích doanh nghiệp nghiên cứu, đổi mới công nghệ, đồng thời đơn giản hóa thủ tục tiếp cận ưu đãi. Những “đơn đặt hàng nghiên cứu” từ thực tiễn địa phương như trong nông nghiệp, du lịch, dược liệu – sẽ giúp kết nối viện, trường, doanh nghiệp, tạo nên chuỗi giá trị đổi mới sáng tạo gắn với nhu cầu phát triển.

Một trụ cột quan trọng khác là phát triển hạ tầng KHCN và hạ tầng số. Điện Biên đang từng bước đầu tư xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo, không gian sáng tạo mở, hệ thống dữ liệu dùng chung giữa các ngành. Khi dữ liệu được kết nối và khai thác hiệu quả, quản lý nhà nước sẽ minh bạch, điều hành linh hoạt và người dân được hưởng lợi trực tiếp.

Cùng với hạ tầng, yếu tố con người đóng vai trò then chốt. Ông Dũng cho rằng, “nguồn nhân lực là nền tảng của đổi mới sáng tạo.” Vì thế, tỉnh chú trọng hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu trong và ngoài nước để đào tạo nhân lực công nghệ cao, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đầu tư cho đào tạo nội bộ, bồi dưỡng năng lực số cho người lao động.

Song hành với đó là việc thúc đẩy hình thành các doanh nghiệp KHCN, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong những lĩnh vực thế mạnh như dược liệu, nông sản, du lịch cộng đồng. Khi doanh nghiệp trở thành trung tâm của quá trình đổi mới, Điện Biên sẽ có thêm những hạt nhân lan tỏa tinh thần sáng tạo ra toàn xã hội.

Cuối cùng, liên kết vùng và hợp tác quốc tế được xem là hướng mở để Điện Biên tận dụng tốt hơn các nguồn lực bên ngoài. Việc hợp tác với các tỉnh trong khu vực Trung du và miền núi phía Bắc, cùng sự đồng hành của các tập đoàn lớn như VNPT, Viettel, FPT, hay các tổ chức quốc tế, sẽ giúp tỉnh tiếp cận công nghệ hiện đại, mở rộng không gian phát triển và nâng cao chất lượng sản phẩm địa phương.

Khát vọng bứt phá từ đổi mới sáng tạo

Để chủ trương đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thực sự đi vào đời sống, Giám đốc Sở KH&CN Vũ Anh Dũng cho rằng, cần sự đồng bộ từ cả hệ thống chính trị. Theo ông, trước hết, tỉnh cần tiếp tục xác định KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược trong nhiệm kỳ tới, được lồng ghép trong mọi chương trình, đề án phát triển kinh tế - xã hội.

Bên cạnh đó, việc tăng tỷ lệ chi ngân sách cho KHCN cần được coi là đầu tư cho tương lai, không phải gánh nặng chi thường xuyên. Đồng thời, tỉnh phải tạo cơ chế mở để huy động thêm nguồn lực từ doanh nghiệp và xã hội, nhằm đẩy nhanh quá trình hiện thực hóa các dự án đổi mới sáng tạo.

“Đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số, kinh tế tri thức – đó chính là con đường đưa Điện Biên bước vào giai đoạn phát triển mới, với tư duy mới và động lực mới,” Giám đốc Sở KH&CN Vũ Anh Dũng khẳng định.