Hậu quả của việc sơ cứu đuối nước sai cách

Về vấn đề này, Tiến sĩ, bác sĩ Phan Hữu Phúc, Viện trưởng Viện Đào tạo và Nghiên cứu sức khỏe trẻ em, Phó trưởng khoa Điều trị tích cực Nội khoa (Bệnh viện Nhi Trung ương) chia sẻ: Sơ cấp cứu ban đầu cho trẻ đuối nước rất quan trọng vì nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ đuối nước là tổn thương não do thiếu oxy. Thời gian chịu đựng thiếu oxy của não tối đa chỉ 4-5 phút, nếu quá thời gian này sẽ dẫn tới tổn thương não không hồi phục, gây tử vong hoặc di chứng thần kinh. Do đó, khi thấy một trẻ bị đuối nước không tỉnh, không thở, ngừng tim thì cần phải hồi sức tim phổi (thổi ngạt, ép tim) ngay, không để lỡ thời điểm vàng cứu sống trẻ.

Trẻ bị đuối nước có thể ngạt thở, ngừng tim dẫn đến tử vong nhanh chóng. Phần lớn trẻ đuối nước tử vong hoặc di chứng thần kinh do tổn thương não thiếu oxy kéo dài là những trẻ không được cấp cứu hoặc cấp cứu ban đầu không đúng cách tại hiện trường. Một thực tế đáng báo động là mặc dù đã được ngành y tế các cấp truyền thông rộng rãi nhiều năm nay nhưng vẫn còn rất nhiều người chưa nắm được kỹ năng cấp cứu đúng cách khi tiếp cận xử trí trường hợp trẻ bị đuối nước.

Để hồi sức thành công các trường hợp ngừng tim do đuối nước, cần áp dụng phối hợp nhiều biện pháp hồi sức tích cực. Bên cạnh các biện pháp hồi sức thường quy, tại Bệnh viện Nhi Trung ương đã áp dụng liệu pháp hạ thân nhiệt chủ động, nghĩa là dùng các thiết bị đưa thân nhiệt của trẻ giảm xuống 33-34 độ C trong một vài ngày để bảo vệ não, tránh não tổn thương nặng hơn, giúp hồi phục trở lại.

Tuy nhiên, chỉ định và hiệu quả của liệu pháp hạ thân nhiệt còn phụ thuộc vào thời gian trẻ ngừng tim và trẻ có được hồi sức tim phổi kịp thời cũng như đúng cách hay không. Trường hợp trẻ ngừng tim kéo dài nhưng trong suốt khoảng thời gian đó trẻ được hồi sức tim phổi tốt thì kết quả điều trị sẽ tốt hơn. Ngược lại, nếu trẻ ngừng tim 5-7 phút nhưng lại không được xử lý cấp cứu ban đầu đúng cách thì kết quả điều trị sẽ không khả quan bằng.

Chỉ tính riêng trong 6 ngày (từ 30-5 đến 4-6-2023), Khoa Điều trị tích cực Nội khoa (Bệnh viện Nhi Trung ương) đã tiếp nhận 7 trẻ nhập viện trong tình trạng nguy kịch do đuối nước. Đáng nói, có đến 6 em nguy kịch do sơ cứu ban đầu sai cách. Việc sơ cứu không đúng sẽ gây chậm trễ thời gian vàng cấp cứu, thậm chí có thể gây ra các tổn thương khác cho trẻ. Khi sơ cứu cho trẻ, lưu ý không được dốc ngược trẻ lên vai rồi chạy khiến cho các dịch ở dạ dày trào ngược vào đường thở; không để chậm trễ hồi sức tim phổi (ép tim, thổi ngạt), làm mất thời gian vàng để cứu sống trẻ; không được ngừng hồi sức tim phổi nếu trẻ chưa có nhịp thở; khi ép tim ngoài lồng ngực, không ấn ngực quá mạnh sẽ làm gãy xương sườn, đụng dập phổi; cần đưa tất cả trẻ bị đuối nước đến các cơ sở y tế để tiếp tục kiểm tra và theo dõi các biến chứng sau đuối nước; người không biết bơi cũng không nên nhảy xuống nước để cố gắng cứu trẻ vì có thể tự gây nguy hiểm cho chính mình.