Làm rõ trách nhiệm cung cấp nhóm máu, giọng nói, ADN vào dữ liệu căn cước công dân

Sáng ngày 28/8, Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 4, cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau về dự án Luật Căn cước công dân (sửa đổi).

Đổi thành thẻ “căn cước” không gây tốn kém

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý một số nội dung lớn, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho hay tên gọi của dự thảo luật hiện có 2 loại ý kiến khác nhau.

Loại ý kiến thứ nhất đồng ý đổi tên luật thành Luật Căn cước và cho rằng, việc sử dụng tên gọi này phù hợp với phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng; thể hiện đúng bản chất của công tác quản lý căn cước; không tác động đến vấn đề quốc tịch cũng như địa vị pháp lý của công dân; không tác động đến các luật khác.

Hạn chế là tác động đến tâm lý một bộ phận người dân, lo ngại sẽ phải thay đổi thẻ căn cước công dân, thay đổi các thủ tục hành chính sử dụng thẻ căn cước công dân, không bảo đảm sự ổn định của chính sách; tác động đến đại đa số công dân Việt Nam hiện đang được cấp và sử dụng thẻ căn cước công dân.

Ngược lại, loại ý kiến thứ hai đề nghị giữ tên luật như hiện nay bởi tên gọi đã sử dụng ổn định. Tên gọi Luật Căn cước công dân gắn với tên gọi thẻ căn cước công dân thể hiện địa vị pháp lý là công dân Việt Nam với đầy đủ quyền và nghĩa vụ của công dân Việt Nam.

Hạn chế là thể hiện không đầy đủ chính sách sửa đổi, bổ sung tại dự thảo luật, chưa phù hợp, bao quát đầy đủ phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng.

“Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh nhất trí với loại ý kiến thứ nhất”, ông Tới cho hay. Tuy nhiên, đây là nội dung còn ý kiến khác nhau, Thường trực Ủy ban này đề nghị đại biểu Quốc hội tiếp tục cho ý kiến.

Tương ứng với đổi tên gọi của dự thảo luật, Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh tán thành đổi tên thẻ thành “thẻ căn cước” như dự thảo Chính phủ trình. Bởi theo ông Tới, việc đổi thẻ “không phát sinh thủ tục, không phát sinh chi ngân sách nhà nước, chi phí của xã hội”.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa. Ảnh: P.Thắng

Nêu ý kiến, đa số ý kiến đại biểu bày tỏ tán thành đổi tên là “thẻ căn cước”. Theo đại biểu Phạm Văn Hòa, dự thảo luật đã quy định, những người đã được cấp thẻ căn cước công dân gắn chip vẫn có giá trị sử dụng đên thời điểm đổi thẻ, nên sẽ không gây tốn kém.

Thêm nữa, phạm vi điều chỉnh của thẻ căn cước cũng bao quát được đối tượng áp dụng của luật, gồm công dân Việt Nam, người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa được xác định quốc tịch.

“Đổi tên là thẻ căn cước hoàn toàn phù hợp với thực tiễn”, ông Phạm Văn Hoà nói.

Tích hợp cả QR code và chíp điện tử trên thẻ căn cước

Ông Hòa cho rằng, thông tin trên thẻ căn cước bắt buộc phải có như họ tên, năm sinh, quê quán, quốc tịch… Còn những dữ liệu khác thì được lưu trữ trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Đại biểu Tạ Văn Hạ thì đề nghị, làm rõ hơn thông tin về “nơi tạm trú”, “nơi thường trú”, “nơi ở”, “quê quán” để quy định phù hợp với thực tiễn.

Nhấn mạnh về vấn đề bảo mật, ông Hạ nói, vấn đề đời tư là bất khả xâm phạm. Vì vậy, theo ông, quy định những thông tin, điều khoản trong dự thảo luật phải phù hợp với yêu cầu quản lý, đảm bảo đời tư, quyền con người, quyền công dân.

Quá trình thảo luận dự thảo luật, một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị chỉ nên thể hiện những thông tin mang tính chất ổn định, giúp nhận diện lai lịch của một con người; cân nhắc một số thông tin như “nơi cư trú”, “nơi thường trú”, “nơi sinh”, “nơi đăng ký khai sinh”, “giới tính”, “ngày, tháng, năm hết hạn sử dụng” bảo đảm thống nhất với quy định của pháp luật hiện hành.

Cạnh đó, cân nhắc thông tin về cơ quan cấp thẻ căn cước, hình dạng, kích thước, màu sắc, ngôn ngữ… Đại biểu còn đề nghị không nên sử dụng QR code, chỉ nên dùng chip điện tử trên thẻ căn cước.

Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh cho rằng, việc thay đổi thông tin thể hiện trên thẻ căn cước đã được đánh giá cụ thể trong quá trình xây dựng luật, tương thích với các quy định của pháp luật có liên quan.

Dự thảo luật bỏ vân tay trên bề mặt thẻ (được lưu trữ trong bộ phận lưu trữ) để bảo đảm tính bảo mật trong quá trình sử dụng thẻ; bỏ thông tin “quê quán”, sửa đổi “số thẻ căn cước công dân” thành “số định danh cá nhân”, “căn cước công dân” thành “thẻ căn cước”, “nơi thường trú” thành “nơi cư trú”, bổ sung “nơi đăng ký khai sinh”…

Điều này, để tạo thuận lợi hơn cho người dân trong quá trình sử dụng thẻ căn cước và bảo đảm tính riêng tư của người dân.

“Các thông tin căn cước của người dân cơ bản sẽ được lưu trữ, khai thác, sử dụng thông qua chíp điện tử trên thẻ căn cước”, ông Lê Tấn Tới nói.

Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 4, cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau về dự án Luật Căn cước công dân (sửa đổi). Ảnh: P.Thắng

Còn việc tích hợp cả QR code và chíp điện tử trên thẻ căn cước, ông Tới nhấn mạnh nhằm “tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan, tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng thông tin công dân khi thực hiện các thủ tục hành chính, giao dịch dân sự”.

Thu thập thông tin ADN, giọng nói chỉ áp dụng với người có tiền án, tiền sự

Về thông tin của công dân trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và thông tin trong Cơ sở dữ liệu căn cước, có ý kiến đại biểu đề nghị làm rõ chi phí, trách nhiệm việc cung cấp thông tin về nhóm máu, giọng nói, ADN.

Giải trình, ông Tới cho hay, có 4 trường thông tin để tạo lập số định danh cá nhân, phục vụ công tác quản lý dân cư. Cụ thể, gồm:

1 - Các thông tin về hộ tịch và cư trú nhằm xác định thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính, xác định địa vị pháp lý của người dân…

2 - Thông tin về nhóm máu: nhằm phục vụ công tác cấp cứu, xây dựng nguồn máu dự phòng trong khám, chữa bệnh…;

3 - Thông tin về số điện thoại, địa chỉ thư điện tử: để phục vụ liên lạc giữa cơ quan nhà nước với người dân và thực hiện xác thực khi tạo lập, sử dụng căn cước điện tử hoặc thực hiện giao dịch với cơ quan nhà nước…

4 - Thông tin khác theo quy định của Chính phủ để dự phòng, bảo đảm thích ứng với công tác chuyển đổi số trong từng thời kỳ, bảo đảm tính khả thi khi triển khai thực hiện.

“Việc thu thập, cập nhật thông tin về ADN, giọng nói chỉ áp dụng với những người có tiền án, tiền sự, thông qua hoạt động tố tụng hoặc hoạt động xử lý vi phạm hành chính, không thu thập trực tiếp từ người dân”, ông Tới nói.

Còn các trường thông tin khác, theo ông Tới, “là những thông tin không bắt buộc, được thu thập qua quá trình tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính nhằm phục vụ chính lợi ích của người dân”.

Ông Tới cũng cho biết, Thường trực Ủy ban Quốc phòng An ninh đã chỉnh lý khoản 4, Điều 10 dự thảo luật để có căn cứ thực hiện tốt hơn công tác bảo vệ, bảo mật cơ sở dữ liệu.

Theo đó, quy định rõ, “hệ thống cơ sở hạ tầng, hệ thống thông tin về Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư được Nhà nước bảo vệ theo quy định của pháp luật về bảo vệ công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia, pháp luật về an ninh mạng và pháp luật về an toàn thông tin mạng”.